Rob Hoogstraten uit Haarlem is onvrijwillig dakloos en verblijft nu in de opvang Velserpoort van HVO-Querido. Hieronder legt Rob uit waarom hij de toekomst toch met vertrouwen tegemoet ziet.
MEI
Overheersing en vrijheidsbeleving
Na een kleurig en bloemrijk weekend in april van het corsogebeuren, blijven we nog even in de bloemen. Maar dan in het teken van herdenken en vrijheidsviering. Daarom is 4 mei een eerbetoon aan zeer veel mensen die hun leven hebben gegeven om onze vrijheid en democratische waarden te heroveren op het naziregime.
Ik dacht nog even aan mijn inmiddels overleden moeder, die mij een verhaal vertelde over de beruchte Hongerwinter. Om aan eten te komen moest ze met haar moeder van Hilversum naar de Veluwe fietsen om bij de boeren daar wat spullen te ruilen tegen etenswaren. En dat door de snijdende kou. Daarbij komt nog dat die boeren zo christelijk waren, dat vrouwen in lange broek niet binnen werden gelaten. Dus mijn moeder en grootmoeder moesten buiten een rok aantrekken. Toen ze eenmaal binnen waren, kregen ze een bord havermout voorgeschoteld. Deze was zo dik dat de lepel rechtop bleef staan. En op de terugtocht maar hopen dat de Duitsers het eten niet afpakten.
We moeten blijven strijden voor onze vrijheid en democratie.
Wat is vrijheid?
Vrijheid is een groot goed. Maar wat is vrijheid? Een partijgenoot van mij, R. van Raak, is filosoof en heeft een boekje geschreven, genaamd Op zoek naar vrijheid. Even een korte zoektocht:
Hoe vrij ben je met weinig geld?
Hoe vrij ben je zonder dak boven je hoofd?
Hoe vrij ben je in de daklozenopvang?
Hoe vrij ben je met een visuele beperking of andere beperking?
Hoe vrij ben je in het kiezen van een zorgverlener?
Hoe vrij ben je als dakloze in de huidige samenleving?
Hoe vrij ben je in een relatie?
Onvrijheid
Ieder keer dat ik de nachtopvang binnenkom, bekruipt mij een gevoel van onvrijheid. Ik word weer gegijzeld door voorschriften en regeltjes. Ook door cameratoezicht met veel camera’s, die in en rond het gebouw aanwezig zijn. Daarnaast draagt de aanwezigheid van beveiligers, die je fouilleren bij binnenkomst, bij aan dat gevoel. Sommige beveiligers vinden het blijkbaar nodig wel heel nadrukkelijk aanwezig te zijn.
Een voorbeeld hiervan is toezicht in de eetzaal. Er was even een korte felle discussie tussen twee medebewoners, na bemiddeling van een medewerker van HVO-Querido keerde de rust terug in de eetruimte, maar een beveiliger bleef een lange tijd rondhangen bij de ingang. Ik voelde me daar zeer onprettig bij en de maaltijd, die overigens prima was, smaakte mij niet meer.
Ander voorbeeld is het meenemen van bier met 0% alcohol. Een medebewoner nam drie blikjes hiervan mee naar binnen, moest ze inleveren en als hij weer naar buiten ging kon ie ze meenemen.
Het verschil van inzicht bij HVO-Querido medewerkers en beveiligers in het hanteren van de huisregels frustreren de bewoners, wat met regelmaat leidt tot irritatie. Nu moet ik er eerlijk bij vermelden dat dit in de opvang Wilhelminastraat vaker voorkomt dan in de opvang Velserpoort.
Mix
Als ze mij zouden vragen: wat vind je van HVO-Querido Haarlem? Dan zou ik zeggen: het is een mix van het Pieter Baancentrum en een kleuterschool. Het Pieter Baancentrum vanwege het toezicht en de mogelijkheid iedereen dag en nacht overal te observeren. Kleuterschool vanwege de kinderachtige behandeling door medewerkers en beveiligers.
Er zijn mensen die niet beseffen, dat ze door hun gedrag van de nachtopvang een soort van kinderopvang maken. Dus als je een regeltje overtreedt, krijg je straf. Verder als je een glaasje limonade wil, moet je het vragen, dus zelfbediening is afgelopen en dat is nu ook bij de handdoeken zo. Mijn boodschap aan de leiding van HVO-Querido is dan ook: accepteer de bewoners zoals ze zijn en geef ze een respectvolle en menswaardige behandeling.
Shopping
Het is een regenachtige dag vandaag, dus wat ga ik doen? Ik kan naar de dagopvang gaan, maar daar de hele dag rondhangen geeft mij geen inspiratie. Als je bij de nachtopvang Velserpoort op dat moment geen dagbesteding hebt dan moet je om 10:00 uur vertrekken en mag je pas om 18:00 uur weer naar binnen. Hoe kom ik dus die tijd door?
Ik besluit naar het centrum van Haarlem te gaan en het nieuwe warenhuis Hudson’s Bay te bezoeken. Ik kende het interieur van het voormalige warenhuis V&D, maar wat ik zag bij binnenkomst was voor mij echt een eyeopener. De binnenkant was compleet gerestyled. De inrichting was modern en ruim opgezet, verder had het geheel qua kleur een lichte uitstraling. Op de bovenste etage is een restaurant, waar je onder het genot van een kop koffie kunt genieten van een prachtig uitzicht over de stad.
De verkoopwaar is luxe en duur. Merkartikelen zoals Gucci, Armani, Hugo Boss geven al een indicatie over de hoogte van het prijskaartje. Het geheel heeft iets weg van de Bijenkorf maar dan op z’n Canadees. Niet echt een winkel voor mij als dakloze armoedzaaier. Zaken als de Bijna gratis markt en Rataplan passen beter bij mij. Met een beetje speurwerk en onderhandelen kun je voor weinig aan leuke spullen komen.
Het is af en toe leuk hier een aantal uren te vertoeven zeker op regenachtige dagen.
JUNI
Zoektocht
De zoektocht naar een woning heb ik uitgebreid. Ik heb woningnet Amsterdam en regio IJmuiden er bij genomen. Het was wel een extra investering, hopende dat het iets oplevert. Misschien kan ik gebruik maken van de contacten van HVO-Querido in Amsterdam met de woningcoöperaties aldaar. Voorlopig blijf ik reageren via internet.
Tijdens het schrijven krijg ik een mailtje binnen met uitnodiging voor een woningbezichtiging in Zandvoort. Daar ben ik natuurlijk naartoe geweest.
Dagbesteding
Het is heel prettig om iets van dagbesteding te hebben. Dan hoef je niet doelloos op straat rond te zwerven om de dag door te komen. Daar komt nog bij dat dakloos zijn een duur bestaan is. Je gaat de stad in en dan is het hier een bakkie en daar een broodje. Op regenachtige dagen is het helemaal behelpen.
Gelukkig heb ik een taak gekregen bij de keukenploeg. Ik doe vier avonden per week de spoelkeuken. Verder beschikt de Velserpoort over een tuin aan de kant waar de gezinnen wonen. Het was er wat verwaarloosd, dus ik heb het onderhoud daarvan op me genomen. Het gras stond behoorlijk hoog, maar ik heb inmiddels gemaaid en nu pak ik de hagen aan. Zo kunnen de kinderen weer lekker spelen.
De bedoeling is dat er een compleet nieuwe tuin komt. Wanneer dat gebeurt, is nog onduidelijk. Ik heb de ontwerpplannen gezien, maar nog geen hoveniersbedrijf.
Voorlopig probeer ik het een beetje bij te houden, tja, het is ook nog eens mijn oude vak.
Voor al die gewerkte uurtjes krijg je een kleine vergoeding, leuk om weer wat sigaren te kunnen kopen.
Het verhaal van Ayman
Tijdens mijn bezigheden in de tuin zie ik een mij onbekende man aan het schoffelen in een groenstrook. Ik vroeg hem of hij nieuw was in de opvang. Hij zei me, dat ie uit Hoofddorp kwam en bezig was met een taakstraf. Oorspronkelijk komt hij uit Koerdistan en hij heeft geen nationaliteit omdat Turkije en Syrië hem geen paspoort verstrekken.
We krijgen regelmatig veel informatie via de media over de ellende in Syrië, maar wanneer iemand je persoonlijk zijn verhaal vertelt, maakt dat toch indruk.
Ayman vertelt me dat hij vijftien jaar oud was toen het Syrische leger hem inlijfde om te gaan vechten. Je moest continu doorgaan met vechten, anders schoten de militairen die achter je stonden je door het hoofd. Ook werd er een soort drug door het eten gewerkt zodat je bleef doorgaan.
‘Ik werd in mijn voet geschoten,’ vertelde Ayman, ‘maar voelde er helemaal niets van en ik had het nog niet eens in de gaten totdat ik een hoop bloed zag.’ Na een tijdje revalideren besloot hij te vluchten met een aantal anderen. Toen tijdens een gevecht de toeziende militairen even uit zicht waren, nam een groep van veertien man de auto’s en vluchtte richting de Turkse grens. Er werd nog over en weer geschoten. Aangekomen bij de Turkse grens waren er van de veertien man nog zeven over, de rest was doodgeschoten.
De Turkse militairen dwongen hem op de grond te gaan liggen om hem te ontwapenen. Ayman kon met een paspoort van het Syrische leger aantonen dat hij daar soldaat was. Na een verhoor en een paar dagen in detentie verbleef hij een jaar in Turkije. Toen vertrok hij naar Dubai naar familie en na een kort verblijf ging hij naar Brazilië. Na ongeveer een jaar wilde hij naar Duitsland reizen waar zijn ouders wonen. Op Schiphol werd hij echter aangehouden en moest mee voor verhoor. Hij zegt dat de verhoorders in het Spaans tegen hem begonnen te praten daar verstond hij geen woord van. Na een kort verblijf in detentie kon hij asiel aanvragen.
Hij kan nooit meer terug naar Syrië omdat hij op de dodenlijst staat van het Syrische leger, Al Qaida en Isis.
Hij verblijft nu drie jaar in Nederland, woont samen en heeft een dochtertje. Over acht maanden kan hij een Nederlands paspoort aanvragen. Hij is pas 21 jaar en heeft na die ellende gelukkig nog toekomstplannen. Elektronica studeren lijkt hem wel wat.
Ik wens Ayman nog veel geluk in de toekomst.
Barbecue
Gezien het mooie weer werd er een barbecue georganiseerd in de tuin van de Velserpoort. Een mooie gelegenheid waarop alle bewoners van de Velserpoort elkaar konden ontmoeten in ongedwongen sfeer. Het was niet heel druk maar wel gezellig.
Meer afleveringen
De zoektocht van Rob Hoogstraten naar een woning is een serie verhalen. Kijk hier voor deel 1, deel 2, deel 3, deel 4, deel 5 en deel 6.