Voor de opvang van 240 vluchtelingen uit Oekraïne heeft de gemeente Amsterdam zestig tijdelijke woningen geplaatst bij Sportpark Melkweg in Amsterdam Noord. Het gaat om semipermanente opvang voor ten minste drie jaar. HVO-Querido verzorgt er de begeleiding.
De opvang heet Melkweg omdat de locatie op de parkeerplaats van het gelijknamige sportpark is gebouwd. De opvang bestaat uit twee gebouwen van drie verdiepingen. De vierpersoonsappartementen hebben elk een woonkamer, keuken, badkamer en twee slaapkamers. In het pand is een ruimte met wasmachines voor gezamenlijk gebruik en er zijn ontmoetingsplekken voor bewoners.
Van maandag t/m zaterdag werken er van 10:00 tot 18:30 uur twee begeleiders van HVO-Querido om de vluchtelingen bij te staan.
Gemengd
‘Momenteel hebben we 243 mensen in huis,’ vertelt Gera Schram, een van de persoonlijk begeleiders bij Opvang Melkweg. ‘Gezinnen, echtparen, singles, jong, oud, het is echt een mix van mensen. De appartementen zijn voor vier personen, maar vluchtelingen komen niet allemaal in hapklare brokken van vier binnen. We hebben toevallig best veel groepjes die bestaan uit oma, moeder en kinderen. Maar het betekent ook dat je soms samen moet wonen met mensen die je niet kent.’
Opvang Melkweg in Amsterdam Noord
Aandacht
‘De Melkweg is een mooie nieuwe locatie. Een van de pluspunten is dat mensen hier zelf kunnen koken,’ aldus zorgcoördinator Eelco Beer. ‘We horen vaak dat niet zelf kunnen bepalen wanneer je wat eet, wordt ervaren als een gemis in de hotels waar vluchtelingen worden opgevangen. Na de crisisnoodopvang, en de noodopvang, zijn wij, als semipermanente opvang, de derde trap in de keten. De nadruk ligt hier op zelfstandigheid. Mensen wonen hier met zo min mogelijk begeleiding. Dat moet ook wel met twee begeleiders op 240 bewoners. Ze zijn niet bij ons in zorg, er is niet standaard een behandelplan. Wij geven bewoners aandacht en ondersteuning op andere gebieden.’
Wegwijs maken
‘Bijvoorbeeld bij het regelen van medische dingen,’ vult Gera aan. ‘Inschrijven bij de huisarts – er zijn drie huisartsenpraktijken in Noord waar de meeste bewoners staan ingeschreven, helpen bij het maken van afspraken met de arts. Dingen regelen met school. Wanneer begint dat precies? Hoe kom ik erachter wat er van mij wordt verwacht? DigiD aanvragen, bellen met de belastingtelefoon. Samenvattend kun je misschien zeggen dat we mensen wegwijs proberen te maken in de regels en gebruiken in Nederland. Vluchtelingen lopen tegen veel loketjes aan.’
Inburgeren
‘Bijna alle van de Melkweg bewoners werken. Ze vinden dat heel belangrijk. Het werk gaat altijd voor,’ aldus persoonlijk begeleider Tetyana Syvulya. Zij komt van oorsprong uit Oekraïne en woont al meer dan twintig jaar in ons land. Ze begon als tolk toen de eerste vluchtelingen uit haar vaderland hier aankwamen. Inmiddels werkt ze als begeleider, waarbij haar talenkennis natuurlijk nog altijd goed van pas komt.
‘Bewoners werken heel veel. Sommigen hebben meerdere banen. Ze sturen geld naar familie en ze steunen het leger. Dat doen alle Oekraïners. Wij zijn trots op ons land en ons leger.
Wij helpen bewoners van de Melkweg bij het inburgeren. Bijvoorbeeld door uit te leggen hoe de zorg werkt in Nederland. Mensen begrijpen niet waarom sommige procedures zo lang duren. Als je ze duidelijk maakt hoe het gaat, wat er gebeurt, dan ontstaat er begrip. Het inburgeren gaat goed, Oekraïners klagen net zo hard als iedereen over de belastingdienst.’
Opvang Melkweg, Gera en Tetyana
Taal
‘Wij communiceren bij Opvang Melkweg met bewoners in het Engels en het Oekraïens,’ aldus Eelco. ‘Bij andere opvanglocaties voor vluchtelingen communiceren we ook in het Russisch, omdat dit door de meeste mensen wordt gesproken en begrepen. Al sinds de eerste vluchtelingen uit Oekraïne in ons land aankwamen, zijn we blij met iedereen die ook maar een beetje Russisch spreekt. Er zijn gelukkig in Amsterdam de nodige Russen die graag willen laten zien dat ze tegen de oorlog zijn en achter Oekraïne staan. Wij werken met veel plezier en succes samen met deze collega’s.’
Cultuur
‘Mensen uit Oekraïne willen niet meer investeren in de cultuur van Rusland,’ zegt Tetyana. ‘Door zelf te koken, bewaren bewoners hun cultuur. Wij vinden lekker eten belangrijk.
De sfeer is hier goed, mensen zijn vriendelijk. Typisch Oekraïens. Vluchtelingen doorlopen verschillende stadia. Nieuwe bewoners zijn meestal nog volop in de stress en hebben geen tijd voor zichzelf. Als ze een beetje tot rust zijn gekomen, ontstaat er ruimte voor hun persoonlijke problemen. Jonge jongens voelen zich bijvoorbeeld vaak schuldig dat ze niet vechten.’
Opvang Melkweg
Zelf oplossen
‘We houden met iedereen een kennismakinggesprek, een soort intake, ook om hun behoeften te peilen,’ vertelt Gera. ‘De meeste mensen zeggen dat het goed met ze gaat. Toch barsten sommigen aan het eind van zo’n gesprek in huilen uit. Volkomen begrijpelijk. Ze zijn boos over de oorlog. Verdrietig. Het is ook niet niks als je in dergelijke omstandigheden huis en haard moet verlaten.
Een deel van onze tijd gaat zitten in het samen wonen. De een vindt de kamer vies, de ander ziet dat niet. Dan zeggen wij: maak samen een schoonmaakrooster. Want je moet goede afspraken maken om met elkaar te wonen. Zelfstandigheid blijft ons uitgangspunt. Bewoners moeten het samen zelf oplossen. Wij moeten niet alles organiseren. Dat moet vooral via de gewone wegen in de wijk gebeuren. ’
Relevant
‘Het werk is de moeite waard omdat we mensen in nood op een passende plek iets kunnen bieden,’ aldus Gera. ‘Je voelt daar dagelijks de relevantie van. Daarbij hebben we een goed team. We vullen elkaar aan.’
‘Ik wil de mensen uit Oekraïne gewoon helpen,’ zegt Tetyana. ‘Wij leren hier veel van elkaar.’
‘Het onvoorspelbare karakter van dit werk maakt het voor mij spannend en boeiend,’ zegt Eelco. ‘Ons werk is op dit moment nodig. Met kleine dingen kunnen we al veel voor mensen betekenen. Je weet nooit wat de dag zal brengen. Je bent voortdurend bezig met rare problemen. We zijn steeds bezig om met z’n allen puzzels op te lossen. Op mijn allereerste dag bij de Boelelaan stonden er bijvoorbeeld twee pallets met licht ontvlambare lithiumbatterijen voor de deur. Die waren door vluchtelingen ingezameld voor het leger. Wie verzint zoiets?’
Welkom
‘Wij proberen bij alle vragen de menselijke kant in beeld te houden,’ vervolgt Eelco. ‘En de haalbaarheid. Gelukkig kunnen we op deze locatie veel bieden. Wij hebben mensen mogen verwelkomen. Hier is de sleutel van je appartement. Hier kun je weer samen zijn met je gezin.
Er heeft hier een orkest op het plein gespeeld. Een welkomstconcert. Dat was geweldig. Eerst leek er niet zoveel animo voor te zijn, maar er kwamen steeds meer mensen naar buiten. Het bracht de mensen samen.’
Wensen
‘Ik zou de mensen hier graag meer willen bieden om de brug te slaan naar de Nederlandse maatschappij,’ zegt Gera. ‘Bijvoorbeeld meer laagdrempelige tips bij het opvoeden.’
‘Een plek als deze zou ik alle vluchtelingen willen kunnen bieden,’ zegt Eelco.
‘Mensen hebben geluk dat ze nu hier zijn,’ zegt Tetyana. ‘Maar ik zou het liefst zien dat de mensen zo snel mogelijk in vrede terug kunnen keren naar een bevrijd Oekraïne.’
Zie hierover ook Het Parool.
Op verschillende locaties in en om Amsterdam vangt HVO-Querido vluchtelingen uit Oekraïne op. Kijk hier voor verhalen over bijvoorbeeld onze opvang aan de Boelelaan, in Cruquius en in de Haarlemmermeer.
