Nieuws

In een voormalig hotel aan de Boelelaan vangt HVO-Querido ruim vierhonderd vluchtelingen uit Oekraïne op. Het is de grootste locatie voor noodopvang in Amsterdam. Een aantal medewerkers vertelt hoe het er in deze opvang aan toegaat.

Er wapperen drie vlaggen op de hoeken van het grote gebouw op de kop van de Boelelaan in Amsterdam Buitenveldert. Die van Nederland, van Amsterdam en van Oekraïne. Boven de entree van het voormalige Holiday Inn hotel lezen we in een heldere blauw en gele baan ‘вітаємо вас’, wat in het Oekraïens zoveel betekent als ‘wij heten je welkom.’ In de centrale hal geeft een klok de tijd aan in zowel Kyiv als Amsterdam (een uur vroeger). Het moge duidelijk zijn, hier worden vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen.

Meer

Toch is dat niet het hele verhaal. Op het moment van het bezoek staan er 501 mensen geregistreerd in de opvang. Honderd van hen komen via het COA uit Ter Apel. De overige mensen zijn voor de oorlog uit Oekraïne gevlucht. De maximale capaciteit is met 501 bewoners bijna bereikt, er zijn nog een paar lege kamers. En de populatie groeit, alleen al omdat er in het voormalige hotel acht kamers zijn met zwangere vrouwen.

Team

Op het moment van het bezoek treffen we het team van HVO-Querido tijdens de overdracht tussen de dag- en de avondploeg. De dagploeg bestaat uit drie medewerkers en is van 8:00 tot 16:30 uur in touw. Zij worden afgelost door twee mensen van de avonddienst die van 14:30 tot 23:00 uur werken. De begeleiding bestaat uit een team van twaalf mensen. Daarnaast is er de beveiliging, de huishouding en de receptie. Die laatste dienst bestaat geheel uit mensen die zelf uit Oekraïne zijn gevlucht.

Overdracht

Tijdens de overdracht bespreken de begeleiders een paar bewoners, slechts een fractie van de honderden mensen in huis. Een mevrouw is er al voor de tweede keer een paar dagen niet. Ze moest er naar eigen zeggen ‘even tussenuit.’ Het team besluit om een ‘krachtig signaal’ af te geven en haar voorlopig uit te schrijven. Er zijn immers genoeg gegadigden voor de opvang. ‘We kunnen geen leegstand hebben en andere mensen moeten afwijzen omdat er geen plek zou zijn,’ aldus een van de begeleiders.
Een andere bewoner staat op het punt om naar Weesp te verhuizen. Het team checkt naar welke huisarts deze vluchteling dan overgaat.

Klappen

Ondanks de verschrikkingen in Oekraïne is de sfeer in huis over het algemeen goed, aldus de begeleiders. Soms vertellen bewoners iets over hun oorlogservaringen, soms klappen ze meteen dicht. ‘Veel van onze bewoners zijn behoorlijk hard voor zichzelf,’ aldus een begeleider. ‘Ze staan in de overlevingsstand, ze lopen weg voor verdriet. De meesten willen geld verdienen en doorgaan. Dat leidt af en is ook een manier om er mee om te gaan.’

Aan het werk

‘De vluchtelingen waarderen wat Nederland en wat wij voor ze doen,’ vertelt een andere begeleider. ‘Soms klappen ze zelfs voor ons. Ze merken dat wij echt mensen willen helpen, dat we begaan zijn met hun lot. De mensen zijn over het algemeen dankbaar. Ze zeuren heel weinig. Veel Oekraïners willen zich meteen nuttig maken en aan het werk. Bijvoorbeeld: Ik ben lerares, kan ik iets doen? Dat is de mentaliteit. Het zijn echte overlevers.’
‘Er is veel behoefte bij de bewoners om Nederlands en Engels te leren,’ aldus een andere begeleider. ‘Sommigen spreken het al een beetje. Laatst zei een jongere “vet gruwelijk” tegen me, dan ben je op de goede weg.’

Onzichtbaar

Het team heeft fietsen uitgedeeld aan de vluchtelingen. In eerste instantie aan kinderen die naar de middelbare school gaan. Deze fietsen zijn enthousiast ontvangen. Meer bewoners willen er graag voor in aanmerking komen.
‘Bewoners die regelmatig iets komen vragen of met wie iets aan de hand is, leer je snel kennen,’ aldus een begeleider. ‘Daarnaast is er een grote groep vrijwel “onzichtbare” mensen. Mensen die gewoon naar hun werk gaan en die nooit een beroep op ons doen of op een andere manier in de aandacht komen.’

Pubers

Er zijn wat klachten over een groepje pubers dat op de gang typisch puberale dingen doet: harde muziek afspelen, schreeuwen, lawaai maken. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat mensen overlast veroorzaken in en om het gebouw, dus de begeleiding besluit om een gesprek met jongeren en hun ouders te houden. Daarbij is de insteek om een middenweg te vinden en vooral in contact te blijven met alle bewoners.

Niet overnemen

‘De verantwoordelijkheid ligt bij de ouders,’ stelt Simone Postma, zorgcoördinator van HVO-Querido bij Opvang Boelelaan. ‘Wij kunnen ondersteunen, faciliteren, meedenken, noem maar op. Maar het is niet: mijn kinderen zijn lastig, jullie moeten iets doen. Wij gaan het niet overnemen. Wij kunnen bijvoorbeeld wel voor een bal zorgen, maar we gaan geen compleet voetbaltoernooi organiseren. Misschien wel samen met de ouders, dat is anders. Of we zorgen voor aansluiting met de buurt, er zijn veel activiteiten en initiatieven in de omgeving.’

Drukte

Simone werkte eerst als zorgcoördinator bij onze afdeling Beschermd wonen Diemen, maar voelt zich inmiddels als een vis in het water bij de noodopvang. ‘Het is heel anders dan de psychiatrie, maar ik vind het fantastisch hier. Al die mensen, al die vragen. Ik ben dol op hectiek,’ vertelt ze. ‘Geen dag is hetzelfde. We hebben een heel gedreven en betrokken team. We doen het echt met elkaar en we weten waarom we het doet. Je ervaart hier veel dankbaarheid. Het is niet altijd rozengeur en maneschijn, maar het is wel altijd mooi werk.

Zelfstandig

Je handje ophouden, dat heeft niet mijn voorkeur. Dan ga ik meteen het gesprek aan. Waarom heb jij al die spullen nodig? Waarom heb jij geen werk? Als je mensen teveel uithanden neemt, gaan ze achterover leunen, dat is mensen eigen. Dus dat moet je niet doen. Mijn team is heel bevlogen, ik moet ze soms afremmen. Uit behulpzaamheid willen ze onze bewoners teveel uit handen nemen, terwijl je het beter samen met de bewoners kunt doen, of ze de juiste weg wijzen. Ik wil de zelfstandigheid van mensen behouden. Ze moeten onafhankelijk kunnen zijn.

School

Het klinkt mooi, een luxe hotel en drie keer per dag eten. Maar ga er maar aanstaan. Kleine kamertjes, zonder privacy. Het is bedoeld voor een of twee overnachtingen, niet om maanden lang met je gezin te wonen. Je kunt niet zelf kiezen wat je eet en je moet ervoor in de rij staan.
Gelukkig loopt het nu goed met de scholen. De jongere kinderen gaan naar de Olympiaschool aan de Stadionkade. Dat is 2,5 kilometer, een half uurtje lopen. Wij regelen geen vervoer, we leggen de ouders uit hoe ze dat zelf kunnen doen.
De oudere kinderen gaan met de fiets naar het Mundus College in Amsterdam West.

Buurt

We krijgen veel steun uit de buurt. Een vereniging van bedrijven op de Zuidas brengt regelmatig kleding, schoenen en speelgoed voor de kinderen. Binnenkort gaan ze onze bewoners sollicitatietraining geven. Kleren en andere dingen voor zwangere vrouwen, hippe kleren voor pubers, goede spullen zijn nog altijd welkom!
Naast ons staat een flat met woningen. We doen ons best om zo min mogelijk overlast te veroorzaken. Als er wel eens een klacht is dan nodig ik die mensen altijd uit. Even de tijd nemen voor elkaar, jezelf in de ander kunnen verplaatsen is belangrijk. Voor veel mensen is een opvang onbekend terrein, dat moet je uitleggen. Zo kweek je begrip.

Zoeken

Het lastigste van dit werk is voor mij de onzekerheid. Alles is heel tijdelijk. Mensen zijn losgeslagen en zoeken naar houvast. Hoe lang gaat dit duren? Wanneer kan ik terug? Hoe moet het nu verder? Mensen hebben veel vragen en willen antwoorden. Maar die zijn er niet, want niemand weet het. Voorlopig is het zoeken met elkaar.’

HVO-Querido, het Leger des Heils, De Regenboog Groep en het Rode Kruis vangen in Amsterdam Oekraïense vluchtelingen op. De coördinatie is in handen van gemeente Amsterdam.