Samen met Arkin gaat HVO-Querido binnenkort iets nieuws doen. Half april start ons team van de Aalbersestraat met een pilot: de Thuiskomst. Dat is een kleinschalige woonvoorziening voor tien mensen die eerder langdurig in de kliniek verbleven.
‘We willen een huis gaan bieden aan mensen die nu nog niet wonen,’ aldus Ramilda Pools. Als teammanager van de Aalbersestraat gaat zij leiding geven aan de Thuiskomst. Want die nieuwe woonvorm komt in een aparte vleugel van hetzelfde pand. ‘Het gaat om mensen die soms al tien jaar in de kliniek zitten en die te “zwaar” worden geacht voor een beschermende woonvorm. Om te beginnen is een groep van tien mensen net mooi, niet te klein en niet te groot. Een aparte vleugel is een prima start. Hoe integreren we behandelen met wonen, daar gaat het hier om.’
Wens
‘Het is een langgekoesterde wens van Arkin en HVO-Querido om voor deze mensen een tussenvorm te creëren tussen kliniek en beschermd wonen,’ vertelt teammanager Evert Bod. Hij helpt bij het opzetten en uitdenken van de Thuiskomst, omdat het gebied tussen de klinische setting en de meer huiselijke beschermende woonvorm zo ongeveer zijn specialiteit is geworden. Eerder vormde hij de Passeerdersstraat in de Jordaan om van een behandel- naar een woonlocatie. Daarna zette hij in de Dapperbuurt de beschermende woonvorm Domselaerstraat op. ‘Daar werd bij de start behoorlijk sceptisch naar gekeken,’ aldus Evert, ‘maar dat is echt een succes geworden. Binnen twee jaar waren daar al negen bewoners doorgestroomd naar meer zelfstandigheid.’
Stabilisatie
‘Wij krijgen dus twee richtingen in huis,’ verklaart Ramilda. ‘Bij de Aalbersestraat gaat het om ontwikkeling gericht op doorstroom. Bij de Thuiskomst gaat het om stabilisatie. Dat zien we daar als vooruitgang. Wat ook anders is: de Thuiskomst wordt een besloten afdeling. Niet dat we mensen gaan opsluiten. Beslist niet. Maar als we het in overleg met het behandelteam beter vinden dat Piet een paar dagen binnen blijft, dan kan dat. En we krijgen uiteraard ook geen separeer. Dat gebeurt in de kliniek trouwens ook niet of nauwelijks meer. Dat denken mensen vaak nog.
Wij werken hier met het gedachtengoed van een positief leefklimaat. We zijn gericht op ondersteuning, zorgen voor een goede sfeer en groei, hoe klein dan ook. Die benadering is ontwikkeld in een gesloten setting, dus dat blijft hetzelfde.’
Eigen plek
‘Het is feitelijk bizar,’ stelt Evert. ‘Als je drie keer per jaar je been breekt, dan ga je drie keer naar het ziekenhuis en weer naar huis. Maar als je drie keer een psychose hebt, dan is de kans groot dat je in de kliniek blijft. Soms jarenlang. En als er iets onaangenaam is, dan is het wel een verblijf in een klinische setting. Geen zekerheid of je kunt blijven. De ruimte is niet echt van jou, geen sfeer en je weet niet wanneer je naar huis kan. Pas met een eigen plek word je iemand. Een eigen plek laat zien wat je belangrijk vindt en geeft erkenning aan wie je bent.
Beter leven
Het is heel klein begonnen. Onder meer met bestuurder Jessica Wesselius en haar voormalige collega’s bij Arkin. Beide organisaties konden zich er steeds meer in vinden en zo is het gaan groeien. Er zitten nog zoveel mensen in de klinieken. Ik denk dat de Thuiskomst echt bijdraagt aan een betere kwaliteit van leven voor veel mensen. We gaan het traject uiteraard goed volgen en onderzoeken om ervan te leren voor de toekomst.’
Elkaar kennen
‘Arkin zorgt voor een logeerbed,’ zegt Ramilda. ‘Dat is fijn. Daardoor hoeven mensen bij eventuele decompensatie niet meteen weer opgenomen te worden, maar kunnen ze even terug om bij te komen. Normaal gesproken hebben bewoners van HVO-Querido te maken met ambulante behandelaren. Bij de Thuiskomst wordt die functie vervuld door een klinisch behandelteam van Arkin. Want die kennen deze bewoners en omgekeerd.’
Het gewone leven
‘Wij willen een thuis aanbieden,’ aldus Evert. ‘Een welkom thuis, met je eigen tafel en stoel, planten, koelkast, noem maar op. We willen mensen meenemen het gewone leven in. Je samen buigen over het eten, zowel bereiden als inkopen Mensen de kans bieden om hele normale dingen te doen. Mooi weer? Dan gaan we een ijsje eten. Zo simpel is het. Dat gunnen we veel mensen.’
Samen verantwoordelijk
‘Voor de Thuiskomst gaan we speciaal nieuwe mensen aannemen,’ vertelt Ramilda. ‘Een regieverpleegkundige, twee begeleiders en twee ziekenverzorgenden. Maar de Thuiskomst is een onderdeel van de Aalbersestraat. Iedereen in het team houdt verantwoordelijkheid voor alle bewoners. We doen het echt samen.
Verplichte zorg
‘Vanuit onze krachtgerichte methodiek zijn we bij HVO-Querido gewend om veel regie bij de bewoners te laten,’ aldus Evert. ‘En dat is heel goed. In de Thuiskomst wonen straks mensen met een zorgmachtiging op grond van de Wet verplichte ggz. Dat betekent dat wij zo nu en dan een wat grotere rol moeten spelen in het leven van de bewoner. Dat we soms wat meer moeten overnemen. Dat is misschien wennen. Maar zolang dat menswaardig en met respect gebeurt, lijkt me dat geen probleem. Nu kun je het nog niet zelf, straks misschien wel.
Het lijkt een beetje op de discussie over voedingsgeld. Wij geven mensen voedingsgeld, maar het gaat niet om geld, de gedachte daarachter is dat ze goed moeten eten. Als bewoners dat niet doen, moet je directiever zijn als begeleider. Mensen hebben niet voor niks een indicatie.’
Onderdeel
‘Mensen worden onderdeel van wat er om hen heen gebeurt,’ vervolgt Ramilda. ‘Als je mensen bijvoorbeeld ziet koken, is de kans best groot dat jij daar ook aan mee gaat doen. En dat is groei.
Als de eerste bewoners hier binnenkomen, houden we eerst nog de regels van de kliniek aan. Voor een soepele overgang. Gaandeweg gaan we die regels steeds meer loslaten.
Wat voor mij belangrijks is: we kenen deze mensen al qua zorgvraag, want die zijn er al op de Aalbersestraat geweest.
We kunnen het
‘Ik hoop dat de Thuiskomst bijdraagt aan de discussie bij HVO-Querido over het in huis halen van een wat zwaardere doelgroep,’ zegt Evert. ‘Ik denk daar persoonlijk vrij makkelijk over, ik denk namelijk dat wij dat heel goed kunnen. Het zou mooi zijn als we dat breed in de organisatie gedragen krijgen. En als het niet lukt, hebben we het in ieder geval geprobeerd.
Mensen verdienen het om een eigen huis te hebben. Mensen knappen op van een thuis. Je zou dit kunnen zien als housing first in een klinische setting.
Querido
Er is een anekdote waarin Arie Querido langs de Valeriuskliniek loopt en zegt dat zoiets nooit meer gebouwd zou mogen worden. Hij vond dat je mensen in hun sociale homeostase moest laten, ook voor behandeling. En terecht. Die man was een ziener! Ik denk dat mevrouw Van Swet ook blij zou zijn met de Thuiskomst. Je moet altijd het schijnbaar onmogelijke proberen. Daar ontstaan de mooiste dingen uit.’
Blijven
‘Ik ben trots dat HVO-Querido dit doet. En ik ben trots dat mijn team meegaat in deze beweging. De Thuiskomst is een succes als bewoners zich prettig voelen en tevreden zijn,’ aldus Ramilda. ‘Als ze minder decompenseren, stabiel wonen en zeggen: hier wil ik blijven. Hier kom ik thuis.’