Vandaag is het Keti Koti, de nationale herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij in Suriname en de Nederlandse Antillen. Daarom vroegen we aan een bewoner en een medewerker van onze voorziening aan het Anton de Komplein wat deze dag voor hen persoonlijk betekent.
Julius ‘Koko’ Kowsolea, woont al jaren bij het Anton de Komplein van HVO-Querido. ‘Weet u, Keti Koti, dat betekent “de ketting is verbroken,”’ vertelt hij. ‘Het is moeilijk voor te stellen, maar het was in de slavernijtijd de gewoonte om mensen te beletten om weg te lopen. Dat deed men door ze met een ketting vast te leggen. En als iemand wegliep was het bombarie.
Vroeger, in Suriname, was de viering van Keti Koti meer iets van het platteland. Ik ben een stadsjongen. Wij vierden het op en andere manier dan de creolen. Bij ons was het meer een leuk gesprek onder elkaar met familie, buren en vrienden. Met een hapje en een stukje muziek. Maar wij hadden een grote familie en veel vrienden, dus iedereen had ook wel creoolse familieleden.
Julius ‘Koko’ Kowsolea bij het Anton de Komplein
Kapel
De officiële viering was altijd op het Gouvernementsplein [tegenwoordig het Onafhankelijkheidsplein, red.] in Paramaribo. Dat was nog in de koloniale tijd. De gouverneur hield een toespraak, alle schoolkinderen stonden mooi en netjes opgesteld en de militaire kapel speelde van rak-ka-tata-bam-bam. Er dan werd er snoep uitgedeeld.
Voor mij was het een prettige dag, maar de diepere betekenis werd meer in het binnenland beleefd. Boeren en veehouders vierden dat ze niet meer onder het juk zaten. Het is goed dat wij zorgen dat de herinnering niet verwatert.
Nationale dag
In ben wel eens bij de viering in het Oosterpark geweest en ik ga meestal hiernaast wel even een kijkje nemen, op het Bijlmerplein. Daar is met Keti Koti altijd feest met hapjes en muziek. Er zijn mensen die vinden dat 1 juli een feestdag en een vrije dag moet zijn, een dag dat niemand hoeft te werken. Dat steun ik. Later we er een nationale dag van de vrijheid van maken voor iedereen.’
Humphry Lodik bij zijn kraam in het Oosterpark
Vooroordelen
Humphry Lodik werkt niet alleen kok en activiteitenbegeleider bij het Anton de Komplein, hij is ook kunstenaar. Tijdens de viering van het tienjarige bestaan van de voorziening is onlangs een reusachtige muurschildering in de centrale ruimte van zijn hand onthuld.
Vandaag kun je tijdens het Keti Koti festival in het Oosterpark terecht bij kraam 12. Daar verkoopt Humphry originele en unieke door hem zelf beschilderde kleding en accessoires.
‘Slavernij is al lang geleden, ik heb het niet meegemaakt’ vertelt Humphry, ‘maar de gevolgen daarvan ervaar ik bijna dagelijks. Stigma, vooroordelen, ik heb er nog altijd last van. Het is goed dat we deze dag blijven herdenken, want mensen weten er steeds minder van. Terwijl het toch een deel van onze gezamenlijke geschiedenis is. Ik vind dat 1 juli een vrije dag moet worden. Er zijn feestdagen voor zoveel dingen, de afschaffing van de slavernij lijkt me daar belangrijk genoeg voor.’
Edmund Rijssel in het Oosterpark
Boegbeeld
En wie komen we daar tegen in het Oosterpark? Het is meneer Rijssel. Net op tijd terug uit Suriname om de viering van Keti Koti ook dit jaar mee te maken. Met zijn bijzondere uitdossing is Edmund Rijssel, een cliënt van ons Team Oost, sinds jaar en dag een van de blikvangers van deze dag. Wij spraken hem eerder hierover in 2016 en 2021.
Edward ‘Wawa’ Stefania op trombone
Muziek
Voor de mensen van onze Muziekschool onder leiding van François Rustveld in Amsterdam Zuidoost is deze 1e juli ook een drukke dag. Verschillende cliënten hebben meegewerkt aan het opbouwen van verschillende podia in het Oosterpark. Een aantal muzikanten, onder wie trombonist Edward ‘Wawa’ Stefania, liep en speelde mee in de traditionele kleurrijke optocht, de Bigi Spikri. En vanavond speelt onze huisband Space Lightning op een feest in Amsterdam West.
