Nieuws

In een ruime, lichte flat in Amsterdam Osdorp woont Piotr op zichzelf. Hij wordt daarbij begeleid door Shawney Heijt van Team Nieuw-West van HVO-Querido. Over welke onderwerpen hebben zij het bij de begeleiding? Hoe gaat dat in z’n werk? Een tweegesprek.

De woning van Piotr Woleszjo (1968) is huiselijk, netjes en superschoon. Er zijn goed verzorgde planten, er zijn planken met snuisterijen. De meubels, de vloerkleden, de muren, alles is in lichte tinten. Er hangen flink wat schilderijen aan de muur. Exemplaren van klassieke soort in de woonkamer, eigen werk met een moderne, kleurrijke uitstraling in de studeerkamer. Ook de omgeving van zijn huis is schoon. De straat waar Piotr woont, is in april van dit jaar verkozen tot de schoonste straat van Osdorp.
Ten tijde van het gesprek logeert zijn tachtigjarige moeder uit Polen een paar dagen bij Piotr. Een vriendelijke, wellevende en keurige dame die zich uit de voeten maakt omdat ze niemand tot last wil zijn. Zij is al vaker bij haar zoon op bezoek geweest. We moeten beslist van de Poolse chocoladekoekjes eten die zij heeft meegebracht.

Hollywood

Piotr komt van oorsprong uit Działdowo, een oud stadje met 20.000 inwoners en een kasteel in het noordwesten van Polen, gelegen tussen Warschau en Gdansk.
‘Mijn vader was fotograaf van beroep, maar hij werd helaas ziek toen ik nog heel jong was,’ vertelt Piotr. ‘Het was in mijn jeugd echt een compleet andere tijd, Polen was nog een diep communistisch land. Iedereen was ongeveer gelijk wat inkomen betreft, alleen de partijbonzen waren rijk en hadden privileges. Als kind was het mijn droom om operateur van een filmcamera te worden en succes te hebben in Hollywood. En dat zou ik eigenlijk nog steeds wel willen. Net zoals ik in het jaar 2050 heel graag een keer naar Mars zou vliegen!

Solidariteit

Mijn school was een soort kunstacademie, met veel aandacht voor tekenen, technisch tekenen, schilderen en fotografie. Later had ik een tijdje eigen fotostudio. Het waren zeer roerige tijden in Polen. Lech Walesa had de vakbond Solidariteit opgericht. Dat begon in Gdansk, niet ver van ons vandaan. Er waren protesten, betogingen, onderdrukking, rellen. Zelf heb ik toen ook klappen gekregen van de oproerpolitie. Het was het begin van het einde van het IJzeren Gordijn. Generaal Jaruzelski was de bad guy, maar het is vaak minder zwart-wit dan het lijkt. Want die slechterik schijnt er voor gezorgd te hebben dat de Russen toen Polen niet zijn binnengevallen. Met nuances win je geen revoluties of verkiezingen.
Polen is trouwens nog altijd een verdeeld land.

Sneetje brood

Hoe ik in Nederland ben gekomen? Dat is een simpel verhaal. Dat ging gewoon om een sneetje brood te verdienen. Hier was werk te vinden, in Polen niet. Ik ben begonnen bij een bollenboer, de hele dag tulpenbollen rapen. Maar het ging mij niet om het brood alleen. Ik ging ook naar het land van Rembrandt en Van Gogh. De cultuur was voor mij ook een reden. Daarom ben ik snel naar Amsterdam verhuisd. Hier heb je musea, hier bruist het culturele leven. Afgelopen zaterdag ben ik bijvoorbeeld naar het Scapinoballet geweest in de Meervaart, dat is hier om de hoek. Met een stip op je Stadspas kun je daar voor een euro naartoe. En gratis naar het museum! Goed geregeld, toch? Ik ben een gelukkig mens en ik heb een goed karma, anders had ik sowieso niet in deze woning gezeten.

Er is meer

Polen heeft een katholieke traditie. Als kind ging ik eens naar een lege kerk toen er geen mis was. Dat was een mystieke ervaring, dat kan ik niet uitleggen. Toen is mijn zoektocht begonnen. Ik ben een spirituele kosmopoliet. Boeddhisten, christenen, moslims, de oude Egyptenaren en nog veel meer, ik heb heel veel religies en filosofieën bestudeerd. Daardoor weet ik dat er meer is. Er is leven na de dood. Dat weet ik gewoon. Er is meer dan wij zien, meer dan alleen het stoffelijke, meer dan het sneetje brood. Er zit iets achter. Als je dood gaat, krijg je antwoord op al je vragen, dat gevoel heb ik. Daarom ben ik meestal niet bang voor de dood. Maar soms bekruipt mij de twijfel. Dan vraag ik me af: is er hierboven ook een HVO, voor de zielen die het even niet alleen redden?

Dochter

Op een gegeven moment kreeg ik hier een relatie met een vrouw, zij kwam ook uit Polen, en wij kregen samen een kind. Een dochter, zij is nu 30, ik heb zelfs twee kleinkinderen. Maar die relatie ging niet soepel, niet goed. Om te voorkomen dat het op ruzie en geweld zou uitdraaien, ben ik weggegaan. Los. Mijn dochter was toen vier jaar oud. Ik heb dat gedaan om haar al die moeilijkheden te besparen, maar zij ziet dat als in de steek laten en dat kan ik natuurlijk begrijpen. Het is niet makkelijk. Met mijn dochter heb ik gelukkig wel een beetje contact.

Amstel

Daarna volgde een lange periode van op straat slapen, in kraakpanden wonen en ellende. Verslaafd aan alcohol. Dat duurde minstens tien jaar. Ik had geen zin meer in het leven. Ik weet nog goed dat ik vaak radeloos aan de Amstel zat, aan de Weesperzijde, tegenover café Hesp. Stap ik de rivier in, maak ik er een eind aan? Of ga ik toch proberen te leven?
Tussendoor werkte ik in de bouw. Soms mocht ik dan in een Dixi slapen, zo’n klein plastic wc’tje. Dat is niet comfortabel, maar wel droog. En je bent altijd heel dicht bij je werk!

Missie

Toen kwam ik aan de Sarphatistraat bij een sociale hulpdienst voor daklozen terecht [daar zat vroeger de Volksbond, de voorloper van perMens, red.] en die stuurden mij naar het Leger des Heils. Daar werkte een hele fijne meid met het hart op de goede plaats. Iemand met de inzet van een gemotiveerde vrijwilliger. Je kon aan alles merken dat het niet alleen haar werk was, maar ook haar persoonlijke missie. Ik schaam me dat ik haar naam niet meer weet. Zij heeft er voor gezorgd dat ik bij Fleerde van HVO-Querido terecht kon. Dat was begeleid zelfstandig wonen met drie mensen in een woning in Amsterdam Zuidoost. Daar heb ik drie jaar geleefd en ik ben daar een beetje tot rust gekomen. Ik was daar een van de brave klanten. Bij ons kwam nooit politie over de vloer, dat was in sommige woningen wel anders. Ik moet wel braaf geweest zijn, want anders had ik dit huis niet gekregen.

Karma

In 2016 heb ik de sleutels van dit huis gekregen. Het was helemaal leeg. Een dag later kwam ik met een matras, gewoon op de kale vloer, en ik ben niet meer weggegaan. Op mijn galerij wonen fantastische mensen, het is schoon en we hebben nooit problemen. Osdorp is een fijne wijk om te wonen. Mensen zeggen wel eens dat het ver weg is, maar dat is echt onzin. Met de fiets ben ik in twintig minuten in het centrum en met tram 17 in een half uurtje.
Ik ben HVO-Querido dankbaar dat ik op zo’n mooie plekje mag wonen. Daardoor kan ik mijn leven weer leven. Dankzij HVO-Querido kan ik weer dromen. Ja, dankzij jou dus, Shawney!
Shawney is namelijk ook iemand met een missie, iemand die met heel haar hart werkt. Na elk bezoek van jou dank ik God voor zo’n begeleider. Waar heb ik dat aan verdiend? Ook dat moet mijn goede karma zijn.

Contact

Als dagbesteding werk ik bij De Regenboog aan de Bilderdijkstraat en twee ochtenden bij de Zeefdrukmakers op het WG-terrein, dat zijn meer artiesten. Zelf ben ik bezig met schilderen en heb ik weer een fotocamera gekocht, een Nikon. Muziek maken, schaken, ik zit niet de hele dag naar het plafond te kijken. Dagbesteding is ook een escape uit de eenzaamheid, je hebt contact met mensen, je maakt regelmatig een praatje met mensen. Maar het is geen werk. Liever zou ik echt werken, zodat ik ook een keer naar verre oorden kan reizen.

Dit huis is echt mijn plek geworden. Ik ben er trots op. Het heeft me alles gebracht. Dit huis ben ik. Het is de spiegel van mijn ziel. Hier voel ik me thuis. Als ik ’s morgens wakker word en ik drink een donkere koffie dan denk ik vaak: wow! Waar heb ik dat goede karma toch vandaan?

Afwisselend

Shawney Heijt (1995) werkt inmiddels vijf jaar bij HVO-Querido. Ze begint bij De Vaart en werkt nu bijna drie jaar bij Team Nieuw-West. Vanwege ouderschapsverlof werkt ze momenteel drie dagen per week. In die tijd begeleidt ze tien cliënten.
‘Het leuke van ambulant werken vind ik dat het zo afwisselend is en dat je vaak zo dicht op de persoon zit,’ aldus Shawney. ‘Daardoor bouw je echt een band op. Je deelt lief en leed samen.
Het is sowieso fijn om iets te kunnen betekenen voor andere mensen. Het geeft gewoon voldoening als je ziet dat het beter met iemand gaat. Daarom doe je toch dit werk.

Abstract

Natuurlijk verloopt de begeleiding bij ieder individu weer anders. Elke cliënt vraagt andere dingen en zit in een andere fase van het traject. Soms gaat het om basic dingen als geld of het inrichten van een woning. En soms gaat het om meer abstracte zaken, zoals wat het leven de moeite waard maakt. Bij Piotr is de administratie op orde. We doen wel praktische dingen, zoals bellen met instanties, maar vaker gaan onze gesprekken dieper. Meer over het spel dan over de knikkers. Dat ligt mij persoonlijk ook beter.’

Goed duo

‘Piotr is zelfstandig en weet heel goed wat hij wil,’ vervolgt Shawney. ‘Voor hem ben ik een soort vangnet. Hij weet dat mijn collega’s en ik er zijn als dat nodig is en dat stelt hem gerust. Het helpt Piotr dat er aandacht voor hem is. Doordat hij zich gezien en gehoord voelt gaat het beter met hem.
Het is niet zo dat ik dingen van hem overneem. Ik bied een handreiking en het is aan Piotr om die aan te nemen. Meestal doet hij dat.
Wij vormen in meerdere opzichten een goed duo. Piotr praat bijvoorbeeld graag en ik kan vrij goed luisteren.’

Energie

‘Maar zo is het niet altijd, jij luistert niet alleen, jij handelt ook vaak,’ reageert Piotr. ‘Ik kan bijvoorbeeld ergens lang mee zitten en eindeloos in een kringetje ronddraaien. Zal ik nou zus, of zal ik zo? Jij belt gewoon meteen met zo’n instantie om te horen hoe het zit. En dan is het meestal ook meteen opgelost.
Na een visite van Shawney zit ik vol positieve energie, dan kan ik er weer even tegen.’

Positief

‘Ik heb heel veel van Shawney geleerd,’ vervolgt Piotr, ‘en ik leer nog steeds van haar. Wat ik zelf heel belangrijk vind, is dat zij heeft laten zien dat ik me niet hoef te schamen voor mijn fouten. Want bijna alles kan worden hersteld. Daardoor hoef ik nooit op te geven en houd ik hoop.’
‘Van Piotr heb ik geleerd dat het loont om in jezelf te blijven geloven,’ aldus Shawney. ‘Ook als het even niet loopt zoals je zou willen in het leven. En ook als je diep bent gezonken.’
‘Wij zijn positieve mensen,’ stelt Piotr, ‘dat geluk hebben wij. Ik ben heel blij dat wij een duo zijn.
Jouw werk is niet altijd makkelijk, maar op een of andere manier weet jij mij altijd de mooie en goede kanten van de dingen te laten zien. Daardoor kan ik weer verder.’