In een ruime woning in de Frederik Hendrikbuurt in Amsterdam West woont Tim Malinka. Hij wordt daarbij begeleid door Jessica Segal van Team West van HVO-Querido. Hoe gaat dat er eigenlijk aan toe, zo’n begeleidingstraject? Waar bestaat dat uit? Waar praten zij samen over? Een openhartig gesprek over begeleiding geven en ontvangen.
Tim Malinka (1978) wordt geboren in Nijmegen en groeit op in Venlo. In 2017 belandt hij in Amsterdam waar hij op muziekfestivals werkt. Er staan twee namen groot op zijn armen getatoeëerd: Linda, zijn zus, en Wiel, zijn vader. Beiden zijn overleden. Tim zit niet om een woordje verlegen. Integendeel, hij praat veel, enthousiast en vol overtuiging met een zachte G, want ‘dat vinden de vrouwen leuk.’ De manier van doen tussen cliënt en begeleider is verre van formeel. Ze maken voortdurend gevatte grapjes, plagen elkaar gemoedelijk een beetje, ‘we lijken soms wel een getrouwd stel’ en zijn duidelijk aan elkaar gewaagd.
Ontsnapt
‘Ik kom uit een maatschappelijk betrokken gezin,’ vertelt Tim. ‘Wij leerden al vroeg om bij alles vragen te stellen en na te denken over oorzaak en gevolg. We waren behoorlijk anti-establishment, we leerden bewust om te gaan met de natuur. Het was een vrije, maar heel aparte opvoeding.
Maar al met al heb ik geen fijne jeugd gehad. Ik werd gepest op school. Het begon op de basisschool en ging op de middelbare school verder. Dus toen ben ik op mijn vijftiende in Duitsland in de bouw gaan werken, bij twee vrienden van m’n vader. Daar werd ik tenminste op mijn kunnen geschat en niet op mijn verleden. Het was een soort ontsnapping. Toen mijn zusje op haar zestiende plotseling stierf, een maand voor mijn achttiende verjaardag, zonken mijn ouders in een diepe rouw. Ineens moest ik alleen mijn boontjes doppen. Maar ook al heb ik een moeilijke jeugd gehad, ik heb ook echt wel de bloemetjes buiten gezet. Soms hele bossen tegelijk!’
Een huis
‘Op straat word je geleefd,’ vervolgt Tim. ‘Je moet dit, je moet dat! Terwijl je voortdurend denkt: ik moet helemaal niks. Je hoofd staat er gewoon niet naar, want je hebt helemaal geen rust. Jovanka [medewerker Team VanStart, red.] heeft mij toen met de juiste mensen in aanraking gebracht.
Op een gegeven moment, ik sla nu even een stukje over, zeiden ze: we hebben een huis voor je! Op 7 oktober 2022 ben ik hier komen wonen. Komende oktober kom ik in aanmerking om de woning op mijn naam te krijgen. Omklappen noemen ze dat.’
Tim en Jessica op het balkon van zijn woning in Amsterdam West.
Rust
‘Het ging allemaal heel snel,’ aldus Jessica. ‘Alles kwam tegelijk. Een nieuwe woning, inrichten, verhuizen. Dat was best even schakelen voor jou toen.’
‘Ja maar, ik houd van gas geven,’ stelt Tim. ‘Ik ben net een trein, als ik eenmaal op gang ben dan ga ik door. Bovendien houd ik van werken, van andere mensen helpen. Zo heb ik het hele daklozenkantoor geschilderd. En retestrak. ’
‘Ja, maar je hebt ook tijd voor jezelf nodig,’ zegt Jessica. ‘Daarom vind ik het zo goed van je dat je nu één dag per week hebt vrijgemaakt in je agenda om even helemaal niks te doen. Dat is belangrijk. Zo heb je tijd om ook een beetje bij jezelf naar binnen te kijken.’
Energie
Jessica Segal (1982) werkt sinds 2021 bij HVO-Querido als begeleider. ‘Ik ben wat je noemt een zij-instromer,’ vertelt Jessica. ‘Hiervoor werkte ik als zzp’er als zangeres en zangcoach en vast als publieksmanager bij Nemo. Dit werk voor deze doelgroep heeft me wel altijd aangetrokken. Zo was ik bijvoorbeeld vrijwilliger bij De Regenboog Groep. De overstap naar HVO-Querido was een van mijn beste beslissingen tot nu toe. Het voelt voor mij niet als werk, ik krijg er juist heel veel energie van.’
‘Jij reageert ook altijd in het weekend gelijk op appjes,’ stelt Tim.
‘Nou, ik ben nu wel iets strenger geworden, hoor,’ aldus Jessica.
Muziek
‘Bij de begeleiding zet ik wel eens muziek in,’ vertelt Jessica. ‘Een van mijn vroegere klanten had bijvoorbeeld een goede stem en kon heel mooi zingen, maar ze durfde niet zo goed. Dan legde ik wel eens en paar akkoorden neer op de piano en dan zongen we tweestemmig samen. Muziek is een geweldige manier om elkaar te vinden, om op een andere manier contact te maken.’
‘Bepaalde frequenties in muziek geven je brein een goed gevoel. Ook zoiets als dit,’ zegt Tim en wijst naar de lucht terwijl de radio een alledaags r&b-deuntje speelt. ‘Het is misschien niet hemelbestormend, maar het is wel een positieve upbeat. Ik heb een gevarieerde platencollectie. Jazz, klassiek, soul, reggae, pop, noem maar op. Muziek geeft rust in je hoofd en heeft een groot effect op je mood. Als ik met een vervelend gevoel wakker word, dan draai ik een plaatje en even later zing ik lachend mee. Zo sterk is muziek.’
Tim en Jessica
Naast
‘Het fijne aan Jessica vind ik dat ze naast me kwam staan,’ vertelt Tim. ‘Mijn vorige begeleiders wilden mij alles uit handen nemen, daar moest ik bij wijze van spreken achteraan lopen. Jij had meteen door dat ik iets anders nodig heb, een andere benadering. Ik heb behoefte aan iemand die naast me staat en laat zien: dit zijn de mogelijkheden. Dan heb je het gevoel dat je het samen doet. Eigenlijk zorg jij ervoor dat ik zoveel mogelijk zelf kan doen. Zodat ik weer door kan met de rest. Jessica is heel actief en heeft heel goed in de gaten hoe ze tot bepaalde hoogte de teugels los kan laten. Ik vraag om tools, niet om pasklare oplossingen. Niemand hoeft mijn werk te doen. Ik wil zelf mijn leven weer op de rit krijgen. Dat is de enige manier, iemand anders kan dat niet voor je doen.’
‘Tim is ongelooflijk gemotiveerd om alles zelf te doen,’ bevestigt Jessica. ‘Of dat hem nu tot een makkelijke klant maakt, weet ik niet, maar hij laat wel een enorme drive zien. Ik hoef hem nooit achter de broek te zitten.’
Er zijn
‘Zo’n manier van werken past bij mij,’ zegt Jessica. ‘In principe wil ik iedereen de kans geven om het zelf te kunnen, dat werkt vaak het beste. Dat is iets anders dan de boel de boel laten. Je moet het wel actief in de gaten houden. Zorgen dat schulden niet oplopen bijvoorbeeld. Maar je moet het niet over willen nemen. Het is niet mijn huis of mijn leven.’
‘Maar op de momenten dat ik haar het meest nodig heb, is ze er altijd,’ zegt Tim. ‘Dat wil ik wel even zeggen.’
Zelf gedaan
‘We kunnen ons deze manier van werken permitteren omdat jij best wel slim bent,’ stelt Jessica. ‘Jij hebt je eigen mening, je weet wat je wil, je bent kritisch en je laat je niks vertellen. En ik weet inmiddels dat je het laat horen als je me nodig hebt. Kijk om je heen, dit is helemaal jouw huis. De inrichting, de aankleding, je hebt het helemaal zelf gedaan, daar ben ik geen seconde mee bezig geweest. Dat kan ik beslist niet van al mijn cliënten zeggen.’
‘Alles wat je hier ziet, heb ik op straat gevonden of gekregen,’ zegt Tim. ‘Nou ja, die certificaten van het Herstelbureau daar aan de muur heb ik zelf verdiend. Die vogel daar doet me denken aan iets van vroeger uit Venlo, daarom hangt ie hier. Alles is persoonlijk.’
Doen
‘Ik ben veel meer een doener dan een denker,’ stelt Tim. ‘Niet dat ik nooit ergens over nadenk, maar van denken naar doen, daar moet voor mij niks tussen zitten. Meteen actie. Ik ben heel lang als vrijwilliger klusjesman geweest bij de MDHG, het pand een beetje in orde houden, lampjes ophangen. Ik werk bij een fietsenmaker, ik zit in de cliëntenraad voor HVO-Querido in West en Nieuw-West. Stilzitten is niks voor mij.’
Buren
‘Met de buren gaat het prima, gewoon gezellig,’ aldus Tim, ‘ik ken er al best veel. Ze klagen als ze geen muziek horen, haha.’
‘Best veel? Tim kent zo’n beetje iedereen hier,’ beweert Jessica.
‘Ook al heb ik nu niet meer het stempel: dakloos, al mijn buren weten waar ik vandaan kom,’ zegt Tim. ‘Wat maakt het uit? Iedereen heeft een rugzak.’
Leren
‘Van Jessica leer ik om geduld te hebben,’ vertelt Tim. ‘Dat zijn we nu aan het oefenen. Ik kan er niet tegen als mensen je van het kastje naar de muur sturen en niet eerlijk antwoord geven.’
‘Tim heeft het hart op de tong en reageert in vrijwel elke situatie oprecht en primair,’ aldus Jessica. ‘Hij kan niet zo goed acteren en dat is niet altijd handig.’
‘Zo zit ik in elkaar,’ zegt Tim. ‘Een vriend van mij is ziek en lijkt wel een lopend lijk. Dan ga ik toch niet zeggen dat ie er zo fris en fruitig uitziet? Wie belazert wie dan?
Vorig jaar heb jij nog voor mij gebeld met de woningbouwvereniging, want ik wist dat ik zou gaan schreeuwen. De laatste tijd reageer ik een stuk rustiger, nu bel ik zelf.’
Alles kan
‘Wat deze woning mij heeft gebracht? Je kunt beter zeggen: wat niet,’ aldus Tim. ‘Op straat sprong ik als een stuiterbal heen en weer, altijd op zoek. Hier heb ik voor het eerst sinds jaren weer goed geslapen. Het huis is in 1985 gebouwd. Alles is degelijk, ik hoefde er nauwelijks iets aan te doen. Veel ruimte en een groot balkon. De woning geeft me rust, maar vooral ook het gevoel dat alles weer kan. Zoveel nieuwe mogelijkheden en nieuwe kansen. Mijn spectrum is door deze plek veel groter geworden.’
‘Je bent nu clean, dat heeft daar ook aan bijgedragen,’ vult Jessica aan.
‘Ja, anderhalf jaar nu,’ zegt Tim, ‘dat vergeet ik af en toe. Dat heb ik helemaal zelf gedaan, ik wilde uit die wereld. Anders had ik hier nu niet gezeten.’
Breed
‘Ik ga me niet vastleggen op één bepaalde toekomst,’ zegt Tim. ‘Door deze woning is mijn horizon zoveel breder geworden, er zijn zoveel mogelijkheden, dat gevoel wil ik vasthouden. Er zijn wel een paar dingen die ik wil. Zo wil ik hier nog veertig jaar blijven wonen. Ik wil uit de uitkering en onafhankelijk zijn. Als workaholic heb ik zo’n beetje mijn hele leven gewerkt.
Verder ga ik een traineeship voor ervaringsdeskundigen volgen bij Team Ed. Om andere mensen te helpen, ik zeg het maar zoals ik het voel. Ik ben nog niet klaar met HVO-Querido, misschien kom ik wel bij jullie werken.
Rijkdom
Van welvaart word je niet gelukkig, van rijkdom wel. Dan heb ik het over vrienden, over sociaal gevoel, over iets betekenen voor anderen.’
‘Tim is heel zorgzaam,’ aldus Jessica, ‘hij is altijd voor mensen aan het zorgen. Een klusje hier, een pannetje soep daar.’
‘In Venlo zocht ik al onderdak voor dakloze jongeren en daar ben ik in Eindhoven mee doorgegaan,’ vertelt Tim. ‘Kraken was toen de manier.’
Vertrouwen
‘Ik bewonder Tims stijl, de manier waarop hij in het leven staat,’ vertelt Jessica. ‘Autonoom en toch heel sociaal. Goede dingen voor anderen doen en toch jezelf niet uit het oog verliezen. Verder heb ik van Tim geleerd dat het kan werken: op je handen zitten. Niet voortdurend willen ingrijpen en toch groei zien. Het is gewoon een eerlijke en inspirerende vent. Wel een type.’
‘Ik zie het als een wisselwerking,’ zegt Tim. ‘Als je elkaar als gelijken behandelt en je open en kwetsbaar opstelt, ontstaat er vertrouwen. Dat is belangrijk, want waar hebben wij het niet over? Bij de begeleiding gaat het letterlijk over alles.’
Lachen
‘Jij weet gelukkig heel goed wat je wil en bij jou zijn we begonnen met je gebit,’ vertelt Jessica. ‘Heel praktisch, samen naar de ACTA, want je durfde niet alleen.’
‘Sinds mijn achttiende was ik niet meer bij de tandarts geweest,’ aldus Tim, ‘ik ben een beetje een zorgmijder, maar ik wilde gewoon weer onbekommerd kunnen lachen. En dat is gelukt.’
Luisteren
Tim en Jessica waren eerder te gast bij Radio De Verbinding van HVO-Querido. Kijk hier om deze uitzending te beluisteren.
