Bij de opening van de Poeldijkstraat 10 op 4 november 2011 is door bewoner Chris Wolfrat van een plaquette onthuld van het echtpaar Jonker, de oprichters van HVO. Hoewel mooi schoongemaakt, helemaal nieuw is dit beeldhouwwerkje niet. Waar komt het vandaan?
Eind december 1921 en begin juli 1922 overlijden kort na elkaar Jeanette Jonker-Clauzer en Tjitte Jonker, oprichters en directie van Hulp voor Onbehuisden. Hun uitvaarten zijn publieke gebeurtenissen. In december 1922 wordt ter hun nagedachtenis voor het pand van HVO, het Oud Buitengasthuis, een voormalig zeventiende-eeuws pesthuis aan de Tweede Constantijn Huygensstraat 35, een eenvoudig monument onthuld. De tekst luidt ‘Als dankbare herinnering van ouders en verpleegden voor het groote werk door den heer T. Jonker en mevrouw Jonker-Clauzer verricht.’
Op deze gedenkzuil herkennen we naast de pelikaan die haar jongen voedt met bloed uit de eigen borst, een symbool van opoffering en naastenliefde, de huidige plaquette met de portretten in reliëf van de Jonkers.
Reis door de stad
Als het Oud Buitengasthuis halverwege de jaren dertig van de vorige eeuw wordt gesloopt voor de uitbreiding van het Wilhelmina Gasthuis is vervanging op deze schaal in één enkel pand niet meer mogelijk. Zo waaieren de cliënten uit over de stad. HVO wil het monument niet onder de slopershamer laten vallen. Het beeld verhuist mee en komt in juli 1937 op voorspraak van bestuursvoorzitter Mendes da Costa terecht op de binnenplaats van het Internaat voor schoolgaande kinderen van HVO aan de Stadhouderskade 84, later het Prinses Marijkehuis geheten.
Op 21 juli 1944 legt het personeel van het Schoolkindereninternaat bloemen bij het beeld ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van Hulp voor Onbehuisden. Dit tehuis, dat is gevestigd in een voormalig blindeninstituut, is bedoeld als tijdelijke oplossing, maar blijft tot 1973 bij HVO in bedrijf. Het gebouw is inmiddels gesloopt.
Mee naar Duivendrecht
Ongeveer de helft van het aanbod van HVO valt in die tijd onder de jeugdhulpverlening. In 1953 plaatst het Marijkehuis op de binnenplaats een gebouwtje voor observatie. Hiervoor moet het beeld van de Jonkers wijken. Het blijft in de organisatie en verhuist naar de tuin van de Roggeveenstraat. In 1974 wordt het beeld opnieuw verplaatst. Ditmaal naar Karspel, dan een gloednieuw complex van HVO voor jongeren in Duivendrecht en de opvolger van het Marijkehuis. Ook dit Karspel is inmiddels gesloopt.
Op zijn plaats
Het beeld is dan even uit beeld, maar niet verloren, want het duikt weer op tijdens de nieuwbouw van de mannenafdeling van HVO aan de Poeldijkstraat 16 in 1982, waar het wordt ingemetseld in muur van de centrale hal. Een jaar later opent onze beschermvrouwe koningin Beatrix dat pand.
En nu heeft de natuurstenen plaquette van de Jonkers opnieuw een mooie plaats gekregen in de eveneens centrale hal van het nieuwe pand van HVO-Querido aan de Poeldijkstraat 10.