Mensen die er al aan hebben meegedaan zeggen het allemaal. Een Europese uitwisseling, waarbij je kijkt hoe men maatschappelijke zorg biedt in een ander land, verrijkt je bagage als hulpverlener. Bovendien krijg je meer waardering voor de manier waarop wij in Nederland sociale vraagstukken aanpakken.
Tessa Hamers, projectleider bij het Expertisecentrum van HVO-Querido, is al geruime tijd betrokken bij internationale uitwisselingen. ‘We krijgen sinds 2017 subsidie van Erasmus+ om over de grens samen te werken aan sociale inclusie in het kader van volwasseneneducatie,’ aldus Tessa. ‘Dat gebeurt in toenemende mate, zowel in kleine als grotere projecten. Voor de uitwisselingen gebruiken we dus geen zorggeld, we krijgen specifiek subsidie van Erasmus+ om kennis te halen en te delen.
Delen
De kleinste vorm is een individuele uitwisseling waarbij een medewerker van ons bij een hulp- of zorgorganisatie in het buitenland gaat kijken hoe het daar toegaat. Het is de bedoeling dat je de kennis en ervaring die je daar opdoet meeneemt in de dagelijkse praktijk in Nederland. Je moet het niet alleen bij jezelf houden, je moet het delen. Met uiteindelijke doel dat de klant er iets aan kan hebben.
Praktisch
Je kunt via Erasmus+ ook grotere samenwerkingsprojecten opzetten. Wij hebben bijvoorbeeld in 2019 samen met zes andere Europese organisaties een internationaal project tegen eenzaamheid opgezet, Restoring dreams to tackle loneliness. Dat gaat verder dan een uitwisseling. Zoiets loopt een paar jaar. In dit project hebben we op basis van onderzoek gezamenlijk trainingen ontwikkeld. Dat is heel tastbaar, die trainingen gebruiken wij nu in de dagelijkse praktijk van ons Expertisecentrum.
Tessa Hamers
Community living
Een van de uitkomsten uit het onderzoek is dat het tegengaan van eenzaamheid alleen werkt als de buurt en de omgeving van de cliënt betrokken zijn. Daarom zijn wij nu zo geïnteresseerd in allerlei vormen van community living. Dat zou een goede manier kunnen zij om eenzaamheid te bestrijden. Het is niet voor niets dat bij de komende reizen naar Noorwegen in het kader van Erasmus+ onze focus op community living ligt.
Ook voor klanten
Omdat het bevorderen van sociale inclusie zo’n belangrijk thema is bij HVO-Querido, sluiten we goed aan bij de ambities van Erasmus+. Wij hebben een accreditatie toegekend gekregen en krijgen de komende zeven jaar subsidie. Sinds dit jaar mogen er bovendien ook klanten mee op uitwisselingsreizen. Daar hebben wij ons hard voor gemaakt en we zijn dan ook trots dat dit nu is gelukt. Naar Noorwegen gaan in oktober voor het eerst twee klanten mee.
Jouw ideeën
We gaan de komende tijd aan collega’s bij HVO-Querido vragen of ze zelf goede en vruchtbare ideeën hebben voor een Europese samenwerking. Stel, jij hebt een boeiend project gezien in Portugal waarvan je denkt dat het is door te vertalen naar de Nederlandse situatie. En je denkt dat jouw cliënten daar iets aan zouden kunnen hebben. Dan kun je dat idee uitwerken tot een gemotiveerd voorstel en dat indienen.
Martijn Verzijden maakte deze foto van een klant tijdens een uitwisseling in Slowakije
Inspirerend
Wat je eraan hebt? Zelf heb ik gemerkt dat je door in het buitenland te kijken meer waardering krijgt voor hoe wij het hier doen. Dat hoor ik ook van veel collega’s terug. Je ziet hoe rijk de hulpverlening bij ons eigenlijk is. Je merkt ook met hoeveel liefde en passie voor de doelgroep mensen in veel andere landen werken. Vaak zijn mensen in de zorg daar nog progressieve idealisten. Zij werken voor een zeer schamel loon, met veel minder middelen. En toch bereken ze veel voor hun doelgroep. Dat is heel inspirerend. Want daardoor besef je dat je bij ons in Amsterdam of Haarlem toch meer kunt doen dan je eerst dacht.
Meer doen
Als begeleider is een uitwisseling goed voor je persoonlijke ontwikkeling, voor je mensenkennis en vooral voor je inspiratie. Het geeft je een boost in je werk. Je komt terug als een rijkere hulpverlener, met meer professionele bagage in je rugzak. Je kunt meer doen dan je zelf dacht, meer betekenen voor jouw klanten. Want dat is een van de uitgangspunten: de klant moet er altijd iets aan hebben.
Goed
Het is mooi dat klanten nu ook zelf de kans krijgen om over de grens te kijken. Een andere cultuur ervaren is altijd verrijkend. Ik denk bovendien dat klanten zullen ervaren dat ze het best wel goed hebben in hun huisje in Amsterdam. Zeker in vergelijking tot Europese lotgenoten die niet eens een dak boven hun hoofd hebben.
Collega’s Frank, Matthew en Bas gingen op uitwisseling naar Macedonië
Ja
Bij een uitwisseling in het kader van Erasmus+ krijgen we subsidie voor tickets, eten en overnachtingen. Voor de ontvangende organisatie is er geen geld beschikbaar. Om het enigszins wederkerig te maken zeggen wij altijd ja als collega’s uit het buitenland bij ons willen komen kijken. Zo help je elkaar.’
Veel impact
Else Zonneveld, begeleider bij Team Zuid, is op uitwisseling naar Macedonië geweest. ‘Je ziet daar dat mensen met helemaal niks, maar toch met heel veel passie, andere mensen proberen te helpen. Dat is mooi en bemoedigend om te zien.’
Frank van Milt, projectleider bij het Expertisecentrum, ging ook naar Macedonië. ‘Super inspirerend dat begeleiders daar in een hele basale situatie met zo weinig middelen zoveel detail in hun werk weten aan te brengen. Zoveel impact. De keerzijde is de armoede, die is daar aan de orde van de dag. Er is bovendien geen systeem in werking om dat tegen te gaan. Dat is triest. Hulpverleners in Macedonië zijn bijvoorbeeld afhankelijk van financiële steun uit Oostenrijk. Dat geeft je een andere kijk op de wereld.’
Gina Korver en Uira Bottema
Een tof avontuur
Uira Bottema, begeleider bij Team West, ging met twee collega’s naar Bretagne in Frankrijk. ‘Het was een fantastische ervaring. De organisatie die wij bezochten zit niet in één stad, maar in een regio, dat alleen al is interessant. Wij spreken geen Frans en zij geen Nederlands, dus alles ging in het Engels. Dat is best vermoeiend, de hele dag alles heen en weer vertalen. Het gaat immers om meer dan losse woorden, je wilt de samenhang begrijpen.
Wij zijn vijf dagen weggeweest. Drie volle dagen daar en twee dagen reizen, met de trein. Wat ik ook leuk vond, is het intensieve contact met collega’s. Dat is anders dan “gewoon” op kantoor. Je bent constant met elkaar, je wordt bijna gedwongen om er samen iets van te maken. Ik heb er twee vrienden aan overgehouden.’
Uira met collega’s in Bretagne
Brede kijk
Gina Korver, begeleider bij Team West, is op uitwisseling naar Madrid geweest. ‘Wij waren met en groepje van vier. Drie dagen daar, twee dagen reizen en een dag vrij. Uitwisseling geeft een verrijking in je werk. Het is leerzaam, je krijgt er meer inzicht door. Je verruimt letterlijk je horizon. Het geeft je een bredere kijk op de wereld. Door die ervaring leer je je eigen situatie meer te relativeren. Je gaat ook nadenken waarom wij hier doen wat we doen. Ik kan het echt aanraden.
Ik vind het lastig om te zeggen of klanten in Spanje beter of minder goed af zijn dan bij ons. Daarvoor is de context wel van belang. Bij ons in Nederland is er bijvoorbeeld sprake van veel meer erkenning voor de problematiek en daardoor is onder andere het sociale vangnet voor onze doelgroep verder ontwikkeld.’
Een Spaanse collega leert Gina de techniek van het flamencoklappen
Anders
‘Je ontmoet dezelfde soort mensen,’ aldus Uira. ‘Het type van de hulpverlener vond ik in Frankrijk niet zo heel erg anders dan de mensen die bij ons rondlopen. De organisatie had ook wel iets van HVO-Querido weg. Maar je ontmoet die mensen op een andere plaats, in een ander systeem, met andere regels. Dat maakt het boeiend.
Het Franse systeem is anders, maar ze hebben het op hun manier wel aardig voor elkaar. Het is een heel sociaal land. Wat mij echt opviel is hun omgang met verslaving. Hulpverleners zijn wat progressiever, maar de Franse autoriteiten zien verslaving niet als een aandoening, maar als een overtreding van de wet, als iets strafbaars. Dat kleurt de bejegening.’
In Frankrijk
Temperament
‘Mijn eerste indruk van de Spaanse hulpverleners is dat ze heel betrokken zijn,’ vertelt Gina. ‘Heel warm en gepassioneerd. Het is een cliché, maar dat is waarschijnlijk toch echt het Spaanse temperament. Ze zijn meteen heel direct, ook met klanten, ze raken elkaar aan, ze kussen elkaar. Op een professionele manier zeer nabij.
Actievoeren
We merkten dat het bestrijden van dakloosheid in Spanje nog meer moet worden bevochten dan bij ons. Daardoor heerst er op het werk meer een sfeer van actievoeren en zo nodig de barricaden op. Belangenbehartiging is daar hot item en is van een andere orde in de organisatie en de stad dan bij ons.
In Spanje heeft dakloosheid volgens de regering zelfs heel lang helemaal niet bestaan. In Madrid zagen wij toch nog best veel mensen op straat liggen en is er sprake van extreme sociale uitsluiting.
Gina bij een klant thuis in Madrid
Integratie
Klanten in Spanje hebben twee begeleiders, eentje voor het wonen en een voor de zorg, dat is gescheiden, dat is echt anders dan bij ons. Zij zijn daardoor vanaf het begin gefocust op integratie in de wijk, dat is weer een voordeel.
Unieke ervaring
Ik zou het zo weer doen, zo’n uitwisseling. Het is verrijkend voor je werk en voor jezelf, als mens. Het is ook gewoon een tof avontuur.’
‘Het is een unieke ervaring,’ vult Uira aan, ‘je bent gek als je het niet doet!’
