Lucia Kooiman is een van de deelnemers van HVO-Querido aan de zomerschool van Het Vijfde Seizoen en de aansluitende expositie over privacy en psychiatrie in de toekomst in het Beautiful Distress House in Amsterdam. Lucia richtte hier een installatie in die veel weg heeft van een separeerruimte in een GGZ-kliniek.
Het is geen toeval dat Lucia Kooiman (1971) aan deze manifestatie heeft meegedaan. Zij is opgeleid tot beeldend kunstenaar aan de Gerrit Rietveld Academie, ook al heeft ze deze opleiding, als enige van haar studies, door omstandigheden niet afgemaakt.
‘Als kind wist ik niet wat ik later wilde worden,’ vertelt Lucia. ‘Ik heb eerst hbo verpleegkunde gedaan en ook afgemaakt en om me verder te verdiepen heb ik daarna geestelijke gezondheidskunde gestudeerd. Dat heb ik ook afgerond, cum laude!
Maar omdat ik toch wel creatief was, ben ik na die twee studies op mijn 28e naar de Rietveld gegaan. Dat leek me gewoon heel leuk en ik ben nog altijd blij dat ik die opleiding heb gedaan.
Wild
Op de Rietveld deed ik de richting autonoom, dat is eigenlijk alles, schilderen, beeldhouwen, je werkt met alle materialen. Maar het meeste dat ik daar deed was tekenen. Ik was op weg naar mijn diploma, maar ik werd in mijn laatste jaar ingehaald door de psychiatrie, dus dat diploma is er nooit van gekomen. Misschien kwam het door drukte en de stress in die tijd. Het ging er allemaal nogal wild aan toe, het liep een beetje uit de hand. Eigenlijk was ik toen echt knotsgek.
Lucia Kooiman laat haar installatie zien
Creativiteit
Een tijd lang heb ik helemaal niks kunnen doen, ik was zo gesedeerd dat alle creativiteit uit mij was verdwenen. Maar mij creativiteit is nu gelukkig weer terug.
Kunstenaars die ik bewonder zijn Marina Abramović, zij is vooral bekend van haar performances en van de vele foto’s die ze van zichzelf maakte, en Daniel Richter, een Duitse schilder.
Het was fantastisch om aan de Summer School mee te kunnen doen, het heeft heel veel creativiteit in mij naar boven gehaald. Het is heel leuk om in een groep te werken en zeker met jonge mensen die net zijn afgestudeerd of nog op de academie zitten. Het samenwerken is inspirerend maar soms ook vermoeiend, een enkele keer werd het me iets te veel. Het kost veel energie om constant in een groep te zijn.
Lucia Kooiman
Fantasie
Tekenen doe ik altijd vanuit mijn verbeelding, ik teken nooit iets na. Ik begin aan iets en dat groeit uit tot een volledige tekening. Soms heb ik vooral een soort thema in mijn hoofd, een idee van: hier moet het over gaan. Maar ik heb nooit van tevoren een heel beeld precies voor ogen. Die thema’s zijn meestal niet zo vrolijk, het gaat eerder over de dood dan over de liefde.’
Iets toevoegen
Lucia Kooiman maakte eerder het boekje ‘Hier serveert men de werkelijkheid’ met persoonlijke foto’s van haar kamers en separeercellen in een lange reeks GGZ-klinieken. Op de tentoonstelling van Het Vijfde Seizoen toont zij een onheilspellende medische installatie met de geestige tekst: Electroshock, try it, you’ll feel much better after!
‘De installatie die ik voor deze tentoonstelling heb gemaakt, is ontstaan door veel met andere deelnemers aan de Summer School te praten,’ vervolgt Lucia. ‘Ik denk ook dat het helpt dat ik het zelf heb meegemaakt, ik ben heel vaak opgenomen, zo rond mijn negentiende voor de eerste keer. Om het authentiek te laten zijn, denk ik dat je zelf die ervaring moet hebben gehad. De dingen die ik maak moeten sowieso van mezelf komen, ik geef mezelf wel een beetje bloot in wat ik maak, maar ik kan niet anders. Kunst moet geen replica van de werkelijkheid zijn, je moet er zelf iets aan toevoegen, je moet de realiteit vervormen.
Als ik denk dat een werk genoeg uitdrukking heeft, dan is het klaar. Maar dat moment is niet altijd helder te bepalen, het is meer een gevoel dan een gedachte. Kunst is meer emotie dan ratio.
Inspiratie
Als consument van kunst vind ik fotografie het leukst. Ik ga regelmatig naar musea, meestal naar moderne kunst. Maar het hoeft zeker niet altijd kunst te zijn, ik kan ook gefascineerd raken door tentoonstellingen die over de realiteit gaan, met objecten, foto’s en verhalen, zoals bijvoorbeeld het holocaustmuseum. Ter inspiratie ga ik zelfs liever naar dergelijke musea.
Wonen
Sinds 10 april dit jaar heb ik een eigen woning in Amsterdam Oost, daar ben ik heel blij mee. Het gaat steeds beter met me, dat vind ik een hele fijne gedachte. Ik woon daar via Discus. Ik leer nu zelfstandig te leven. Op mezelf wonen heb ik ook moeten leren. Ik was al eerder aangemeld, maar ik was nog opgenomen. De mensen van Discus hebben al die tijd contact met mij gehouden, dat is heel prettig, dat wekt vertrouwen.
Werken
Ik werk momenteel als ervaringsdeskundige bij Team Ed en bij Inforsa. Boeiend werk, het is fijn om mensen te helpen. Dat klinkt een beetje aanmatigend, maar zo is het wel. Je begrijpt wat iemand doormaakt omdat je het zelf ook hebt doorgemaakt. Je hoeft die gesprekken niet te rapporteren, mensen kunnen vrijuit praten. Bij Team Ed kom je bij de mensen thuis. Er zijn veel eenzame mensen die blij zijn dat ze eens iemand zien. Even een babbeltje maken, even kunnen kletsen helpt.’
