Sanneke van Grinsven is jurist en als projectleider bij het Actiecentrum Veiligheid en Zorg (AcVZ) eindverantwoordelijk voor de Aanpak Top600 in de regio Amsterdam-Amstelland. Deze aanpak op het snijvlak van veiligheid, zorg en het sociale domein bestaat nu bijna acht jaar en heeft bewezen succesvol te zijn. De recidive bij de doelgroep is bijvoorbeeld sterk gedaald.
‘De Aanpak Top600 is in 2011 ontstaan op initiatief van toenmalig burgemeester Eberhard van der Laan,’ vertelt Sanneke van Grinsven. Ze werkt in het gebouw van de Reclassering aan de Amsterdamse Wibautstraat waar ook het AcVZ kantoor houdt. ‘Hij ging in gesprek met slachtoffers van woninginbraken, straatroof en overvallen, zogeheten high-impact delicten, zag wat voor leed dat berokkende en wilde daar iets aan doen. Maar hij wilde ook de toekomstperspectieven verbeteren van de daders, van de jongens die deze misdrijven plegen. Want het zijn vrijwel zonder uitzondering mannen, in de huidige Top600 zitten twee vrouwen. De daders vormen een relatief kleine groep die verantwoordelijk is voor een groot aantal high-impact delicten.
Complex
Het is een groep met een diverse achtergrond en een veelal complexe problematiek. Het zijn mensen die meestal al veel hebben meegemaakt, vaak een achtergrond van (huiselijk) geweld hebben, kampen met een licht verstandelijke beperking, met verslaving, met schulden, met trauma’s en met psychiatrische problemen. Het grootste deel van deze personen heeft dan ook begeleiding of zorg nodig. Soms voor korte tijd, soms langdurig. Vaak zijn er al diverse instanties bij de persoon betrokken, maar nog zonder regie op het geheel van interventies.
Sanneke van Grinsven
Samenhang
Het doel van de Aanpak Top600 is zoals gezegd het verminderen van de recidive, voorkomen dat hun broertjes en zusjes dezelfde kant opgaan en het verbeteren van de toekomstperspectieven van de daders. Dat kan alleen als alle betrokken partijen en organisaties vanuit hun eigen verantwoordelijkheid heel goed samenwerken en dezelfde richting op gaan. Dat is een voortdurende uitdaging, want we werken met veel organisaties samen. Daarom werken we met regisseurs die constant goed in de gaten houden dat het plan voor elk van de personen in de aanpak wordt gevolgd, die sturen op het totaal. De regisseur neemt niets over. En dat plan maken we samen. Met alle betrokken partijen en organisaties en als het kan met de betrokken persoon, of, als het een minderjarige betreft, met zijn ouders.
Persoonlijke benadering
We hebben het wel over de Aanpak Top600, maar daardoor zou ten onrechte het idee kunnen ontstaan dat er maar één manier is, één blauwdruk om alle casussen te benaderen. In feite zijn er 600 aanpakken. Elk persoon vereist een andere benadering en andere antwoorden. Elk leven is immers anders, er zijn telkens andere betrokkenen. Wij kijken naar wat er per individu nodig is. De GGD speelt daar bijvoorbeeld een belangrijke rol in omdat zij Top600-personen screenen en zo duidelijk wordt welke zorg moet worden ingezet.
Stevig
De Aanpak Top600 zit heel dicht op de dagelijkse praktijk. Als een persoon bijvoorbeeld een werkstraf moet doen en tegelijkertijd een opleiding volgt, dan zal de regisseur proberen om die straf in het weekend te laten plaatsvinden, zodat de opleiding niet in gevaar komt. Dat vereist een flexibele instelling van de betrokken partijen en de nodige overredingskracht van onze regisseurs om mensen mee te krijgen. Zij kunnen weliswaar niks afdwingen, maar ze kunnen wel heel overtuigend zijn en steeds het gezamenlijke doel voor ogen houden. Het zijn stevige en ervaren professionals die verder worden opgeleid via de vakontwikkeling van het AcVZ op kennis en competenties.
Systeemfouten aanpakken
Natuurlijk wringt het hier en daar wel eens, het gaat nu eenmaal niet vanzelf. Als we in de praktijk zien dat iets niet werkt, dat we tegen een structurele fout in het systeem aanlopen, dan maken we daar meteen werk van. Een voorbeeld daarvan vormt de schuldenproblematiek. We merkten een tijd geleden dat ruim driekwart van de personen schulden had bij het CJIB (Centraal Justitieel Incassobureau). Dat hebben we aangekaart en nu volgt dit bureau een meer persoonlijke benadering, waarbij ze – binnen de regels die gelden – kijken wat haalbaar en redelijk is.
Het mooie aan de Top600-aanpak zijn ook de korte lijnen met de stuurgroep Veiligheid en Zorg. Hier zijn de betrokken organisaties in vertegenwoordigd, met de burgemeester van Amsterdam aan het hoofd. Mede door hun betrokkenheid en inzet kunnen we systeemfouten snel en doeltreffend aanpakken.
In gesprek blijven
Wonen is een belangrijk onderdeel. Als je op dat gebied geen stabiliteit hebt, is de kans op recidive veel groter. HVO-Querido is dan ook een belangrijke partij voor ons, wij zijn heel blij met de samenwerking. Veel personen kunnen niet of nog niet zelfstandig wonen, goede begeleiding daarbij is essentieel.
Tegen zorgprofessionals zou ik willen zeggen: weet de regisseur te vinden, ga met hem of haar in gesprek en denk mee in de aanpak. Goede samenwerking is essentieel in deze aanpak en HVO-Querido levert hier een belangrijke bijdrage aan!’
