Na tien jaar heeft Elly Bens afscheid genomen van HVO-Querido en begint aan een nieuwe fase in haar leven. Wij zullen haar missen, maar hoe kijkt ze zelf terug op haar periode bij onze organisatie? Wat zijn haar successen geweest en waar heeft ze spijt van? Kortom, een exitgesprek op de valreep.
Elly Bens (Schaijk, 1959) gaat op 15 november 1998 aan de slag als interim hoofd bij Walenburg, onze voormalige opvangvoorziening voor dak- en thuislozen bij de Nieuwmarkt in Amsterdam centrum. Wat begint als een interim-klus, mondt uit in een carrière van tien jaar.
Elly Bens: ‘Ik ben opgegroeid op een boerderij in Oost-Brabant. Dat is hard werken. Iedereen deed en hielp mee, dat was heel gewoon. Dat verantwoordelijkheidsgevoel draag ik nog steeds mee. Als kind heb ik geleerd om dingen aan te pakken, dat is op zich niet verkeerd. Nog steeds kan ik niet stilzitten, dat komt ook door mijn opvoeding. Maar ik wilde geen boerin worden, als een echte puber wilde ik alles helemaal anders doen, er dwars tegenin.
Anders
De Sociale Academie in Den Bosch was ook anders. Lekker links alternatief en sociaal bij elkaar zitten en een beetje drinken, blowen en de wereld verbeteren. In vrijheid dingen ontdekken en je eigen leven leren leiden, hoort bij het volwassen worden. Maar ik heb ook goede dingen van de academie meegekregen, zoals politiserend werken. Toen ik eraf kwam, begin jaren tachtig, kwamen veel mensen moeilijk aan het werk. Daar heb ik nooit last van gehad. Ik ging aan de slag als opbouwwerker met allochtone gezinnen in Helmond, een kleine industriestad met veel armoede. Toen, en dat is helaas nog steeds het geval, hadden allochtonen een achtergestelde positie in de samenleving. Het was mijn taak om ze meer te betrekken bij de peuterspeelzalen of de renovatie van een buurt. Na vier jaar ben ik daar weg gegaan omdat ik vond dat een allochtoon dat werk moest doen.
Elly Bens, 2001
Ontslag
Daarmee was meteen de toon in mijn loopbaan gezet, want waar ik ook werk, na een tijdje neem ik ontslag, of ik een andere baan heb of niet. Dat is bij HVO-Querido ook zo gegaan. Ik heb genoeg zelfvertrouwen dat ik wel weer aan het werk kom. Ik wil wel leuk, zinvol werk doen, maar ben niet gericht op carrière of status. Je weet van jezelf welke kwaliteiten je in huis hebt. Bovendien kan ik het me permitteren, want ik leef financieel niet ingewikkeld. Dat is ook weer iets van mij opvoeding.
Groeien
Toen ging ik in Boxmeer de emancipatie te bevorderen van plattelandsvrouwen, zowel uit Nederland als uit Turkije en voormalig Joegoslavië. Daar heb ik culturele manifestaties georganiseerd voor, maar vooral ook samen met de vrouwen. Want als je de mensen uit de gemeenschap er niet bij betrekt, wordt het niks. Zelf ben je meer de verbindende factor. Als je zo’n manifestatie voor elkaar krijgt, zie je de mensen groeien van trots.
Vooruitstrevend
Daarna ben ik in Eindhoven gaan werken, waar we vanuit de vakbond CNV een stichting hebben opgericht om allochtone vrouwen toe te leiden naar werk en scholing. We organiseerden allerlei sociale dingen: cursussen, activiteiten, conferenties, noem maar op. Er kwam nog een ander interessant aspect bij, namelijk het ondersteunen van de (zelf)organisatie. Dat was toentertijd vrij vooruitstrevend.
Elly Bens, Reinwardtstraat, 2005
Iets nieuws
Na acht jaar vond ik het genoeg. Ik wilde naar Amsterdam, waar ik inmiddels mijn geliefde Jeanette had leren kennen. Ik kwam toen in een woongroep te wonen in Westerpark en heb eens rustig voor mezelf rondgekeken. Dat hoefde niet specifiek iets met arbeidstoeleiding of allochtonen te zijn. Via Ruth Nelemaat, die ik kende en die toen directeur van Walenburg was, kwam HVO-Querido op mijn pad. Daklozen? Waarom niet? Ik werd hoofd van Walenburg I, een soort teammanager, verantwoordelijk voor een locatie. In maart 1999 kreeg ik er ook Walenburg II t/m IV bij, II was het pand zelf, III en IV duidde op de satellietwoningen in de buurt. Dat heb ik toen De Vaart genoemd. Ik heb trouwens heel wat panden van HVO-Querido een naam gegeven. Niet alleen De Vaart, later ook Alexandria, Reina en De Nassau.
Steeds iets nieuws
Terugkijkend ben ik zo lang gebleven omdat er voor mijn elk jaar wel weer wat nieuws kwam aanwaaien. Zo werd ik begin 2000 gevraagd of ik iets nieuws wilde helpen opzetten: De Batjan. Dat is gelukt. Een mooi project, midden in een woonwijk. Toen nog met minimale middelen, want De Batjan werd gemeentelijk gefinancierd. Toen dat klaar was, werd ik hoofd van de zogeheten afdeling pensionwoningen. Dat was De Vaart, de WOB, De Batjan en de satellietwoningen van De Roggeveen.
Elly Bens, 2007
Ontwikkeling
Er is in die tien jaar veel gebeurd bij HVO-Querido. Niet alleen is er nu een gezonde financiële basis, ook het stigma van de armoedige instelling hebben we grotendeels afgeschud. Met name de huisvesting is de laatste jaren verbeterd.
In 2002 kwam ik hier bij De Roggeveen terecht. Dat vond ik heel leuk, vrouwen en kinderen, weer net als vroeger, en nog veel van allochtone afkomst ook.
En in de loop van de jaren hebben we voor deze doelgroep allerlei nieuwe dingen ontwikkeld: Alexandria, Reina, het Amsterdams Coördinatiepunt Mensenhandel en het Prostitutie en Gezondheidscentrum 292.
Werk genoeg
Er is nog genoeg te doen. Voor De Roggeveen moet een nieuwe visie & missie worden opgesteld die definieert voor welke doelgroep we willen werken, wat voor hulp wij bieden, wat de verhouding tussen 24-uurszorg en ambulante begeleiding is, hoe we ons verhouden tot de ketenpartners etc. Samen met de woningcorporaties moeten we nadenken over een oplossing voor multi-probleem gezinnen. Het ACM moet verder worden ingebed in landelijke ontwikkelingen, kortom werk genoeg.
Samenwerken
In die tien jaar is langzaamaan het inzicht ontstaan dat je het samen moet doen, zowel intern als met anderen. Ook de gemeente ziet dat nu in. Als je eerder ingrijpt kun je bijvoorbeeld voorkomen dat kinderen in de opvang terechtkomen. Kinderen, die in hun korte leven vaak al veel hebben meegemaakt, zijn de dupe van problemen waar zij niet debet aan zijn, ze moeten gewoon mee als hun moeder hier terecht komt.
Elly Bens met collega’s op haar afscheidsborrel
Intergenerationeel
Het is triest om te zien dat problemen soms van generatie op generatie overgaan. Dan komen hier jonge vrouwen die hier ook al met hun moeder hebben gewoond. Daarom moeten we meer trajecten in diverse vormen van intensiteit gaan aanbieden en soms ook voor langere tijd nazorg, daarmee voorkom je veel ellende. Daarnaast gaan we meer doen aan dagbesteding, scholing en werk. Ik geloof heilig in studeren, zo creëer je de mogelijkheid om zelf te kunnen kiezen.
Voor de gemeente tellen kinderen niet als cliënt, terwijl wij zeggen, ze hebben ook vierkante meters nodig en ze hebben ook hulpvragen. Wij nemen kinderen serieus. We werken bijvoorbeeld samen met het Steunpunt Opvoeding en met de jeugd GGZ. We zijn er nog lang niet, maar er wordt wel meer aan gedaan.
Kleur
Ik besef dat de verzakelijking van de laatste jaren nodig is, anders kun je niet overleven. Maar met al die protocollen wordt het soms wel een beetje saai in de stichting. Ik mis de kleurrijke figuren van vroeger wel eens, zoals Peter de Kuiper of Theo Meijer. Bijzondere mensen heb je ook nodig, die werken inspirerend. Het is de kunst voortdurend een goede balans te vinden tussen professionele afstand en een warme benadering van mens tot mens.
Trots
We mogen als HVO-Querido wel wat trotser zijn op wat we doen en dat meer naar buiten uitdragen. Wat mij betreft mogen we wat hoger van de toren blazen.
Ik wens iedereen veel succes en plezier in het werk, want dat is toch de drijfveer om het goed te kunnen doen. Je moet er zelf iets van maken en bedenk dat enthousiasme veel extra energie geeft.’
