In De Buitenhof, een voormalig verpleeghuis in Buitenveldert van Cordaan, zit sinds mei dit jaar een passantenpension, tijdelijke opvang in een hotelachtige setting. Dit is een gezamenlijk project van De Regenboog Groep en HVO-Querido. Zorgcoördinatoren Eva van der Drift en Max Heilig leggen uit hoe het zit.
Het is bijna alsof je buiten de stad woont op Nieuw Herlaer 2b, de locatie van passantenpension De Buitenhof. Op de hoek van de Europaboulevard en de Van Boshuizenstraat is het een oase van groen, met uitzicht over het Amstelpark en de sportvelden van AMVJ en VVV.
De flat van veertien etages is keurig verdeeld. De Regenboog Groep huisvest 87 gasten, HVO-Querido biedt tijdelijk onderdak aan 84 mensen. Sommige etages hebben dertien, andere veertien plekken. Er is geen onderscheid in doelgroep, in het hele pension gaat het om zogeheten economische daklozen. HVO-Querido heeft de begane grond tot en met de vijfde verdieping plus de helft van de elfde etage, De Regenboog Groep de rest.
Passantenpension Buitenhof, pand
Ervaring
‘Voor de collega’s van De Regenboog Groep is dit iets nieuws,’ vertelt Max Heilig. ‘Zij doen weliswaar al geruime tijd verschillende projecten rond tijdelijk wonen voor mensen die dakloos zijn geraakt, maar ze hadden daar zelf tot voor kort geen pand voor. En nu dus wel. We hebben onze werkwijzen hier op elkaar afgestemd.
Voor HVO-Querido is het uiteraard een welkome aanvulling op de bestaande capaciteit, er zijn weer 84 mensen minder zonder onderdak in Amsterdam. Maar voor ons is het niet iets nieuws, we hebben hier al veel ervaring in. Vorig jaar hebben we het twintigjarige bestaan van ons Passantenhotel gevierd. Daarnaast is De Buitenhof momenteel ons vijfde passantenpension. En we hebben voor korte of langere tijd ook nog tijdelijke locaties gehad. In onze pensions vangen we in totaal zo’n 350 mensen op.’
Zelfstandig
‘Wij werken in opdracht van de gemeente Amsterdam,’ aldus Eva van der Drift. ‘Als een van de uitwerkingen van het Nationaal Actieplan Dakloosheid wil Amsterdam meer plekken creëren voor economisch daklozen. Het is de ambitie van de gemeente dat mensen uit het pension binnen twaalf maanden duurzame huisvesting vinden. Maar beleid en de realiteit komen niet altijd overeen. Het is weinig reëel om te verwachten dat onze gasten binnen die tijd allemaal een woning gaan vinden.
Wij vinden stabilisatie en niet verder afglijden al een mooi eerste resultaat.
Door dit passantenpension zijn er minder mensen op straat, en op dat gebied is alles mooi meegenomen, maar het is geen wondermiddel. Onze gasten lopen tegen het enorme woningtekort aan, een landelijk probleem. Niemand kan woningen toveren.’
Passantenpension Buitenhof, uitzicht naar het noorden
Eigen plek
‘Gasten mogen geen overlast veroorzaken en moeten de maandlasten van 500 euro kunnen opbrengen,’ vervolgt Eva. ‘Het is ook nodig dat ze behoorlijk zelfstandig zijn en veel zelf kunnen regelen. Iedereen heeft hier een grote eigen kamer met een eigen keukentje, dus je zorgt voor jezelf.
We zien veel mensen hier meteen opleven omdat ze voor het eerst in lange tijd weer een plek voor zichzelf hebben. Ze staan vaak al lang in de overlevingsmodus.
Normaal gesproken beginnen onze gasten bij de Boerhaave, om de basis op orde te brengen. Hier hebben we ook een aantal mensen van de reservelijst geplaatst.
Wij zitten hier tijdelijk, voorlopig voor de duur van twee jaar. Het is een mooie plek.
Bij de inrichting van de locatie zijn we geholpen door Care4Good.’
Balanceren
‘Op de tiende etage hier zit WPI, de dienst Werk, Participatie en inkomen van de gemeente,’ vertelt Max. ‘En ook schuldhulpverlening zit in het pand. Dat lijkt een detail maar onze gasten ervaren dat als een groot voordeel. Het is makkelijk schakelen, de lijnen zijn letterlijk kort en daardoor zijn dingen snel te regelen.’
‘Zelfredzaamheid is voor dakloze mensen een nogal oprekbare term,’ aldus Eva. ‘Want hoe kun je nou dakloos en zelfredzaam tegelijk zijn? Hetzelfde geldt voor het begrip economisch dakloos. Wij merken in de praktijk dat er toch vaak net iets meer aan de hand is dan alleen maar wachten op Woningnet. Vaak gaat het om mensen die al een tijd lang balanceren tussen het gaat goed en het gaat niet goed. Dat is een dun lijntje, daar kun je gemakkelijk van afglijden.’
Max en Eva op de tiende etage van passantenpension Buitenhof
Realistisch reageren
‘Het grootste deel van onze gasten heeft werk,’ vertelt Max. ‘Dat is natuurlijk fijn, maar voor de begeleiding is het ook lastig. Want mensen redeneren: ik werk in Amsterdam, dus ik zoek een woning in Amsterdam. Maar dat is zeer lastig, zo niet onmogelijk, ook in de gemeenten om ons heen. Het gros heeft hier geen perspectief op woonruimte. Wij proberen gasten er daarom van te overtuigen dat ze beter realistisch kunnen reageren. Dat betekent verder weg, in Limburg of in Friesland bijvoorbeeld. Als ze dat doen, als mensen goede wil tonen, dan kunnen we hun verblijf met één tot drie maanden verlengen, met een totaal van één jaar. Mensen kunnen ook voor zes maanden doorstromen naar een ander pension.
Maar realistisch reageren blijft een advies van ons, we kunnen dat niet verplichten. De regie ligt bij de gast.’
Scherp
‘Bij De Buitenhof werken vier persoonlijk begeleiders, ook wel contactpersonen genoemd, en vijf ondersteunend begeleiders,’ vervolgt Max. ‘De begeleiders werken afwisselend op twee vaste locaties binnen de passantenpensions. Zo leer je de gasten snel goed kennen en omgekeerd. Je creëert op die manier een band en het houdt je ook scherp. Het al dan niet toekennen van een verlenging aan een gast is een van de moeilijke dingen van het werk. Je gunt iedereen een plek, maar hoe langer iemand hier zit, hoe langer iemand anders op straat verblijft.
Daarnaast werken we met vier zorgcoördinatoren, Eva, Birgitta Schram, Michael Melet en ik, voor onze, inmiddels, zes locaties. En er komt er binnenkort nog eentje bij in Amsterdam Noord.
Passantenpension Buitenhof, uitzicht naar het oosten op het Amstelpark
Meer vrouwen
Onder de gasten van De Buitenhof zijn twintig vrouwen. We zien hun aandeel toenemen onder onze gasten. Misschien dat vrouwen zich inmiddels minder schamen om aan te kloppen voor opvang, omdat iedereen weet hoe groot het woningtekort tekort in ons land is? Ik weet het niet.
De meeste gasten hebben een rugzakje. Naast huisvesting speelt er altijd wel iets in ieders leven. Mensen zijn bijvoorbeeld hun schulden in kaart aan het brengen. Of ze proberen de voogdij over hun kinderen te krijgen of ze vechten juridische beslissingen aan. Als begeleider stap je midden in iemands leven op dat moment. Dat maakt het werk zo boeiend en afwisselend.
Het is een razend interessante doelgroep, waarbij je als begeleider tevreden moet kunnen zijn met kleine successen.’
Buigen
‘Economisch daklozen zijn momenteel een hot topic,’ aldus Eva. ‘Er is eindelijk veel aandacht voor deze doelgroep. Ik vind het heel boeiend dat wij, door hierover aan tafel te zitten met de gemeente, het systeem wellicht een klein beetje de goede kant op kunnen buigen. Dat is een fascinerend spel.
Gasten staan dicht bij de medewerkers. We staan naast elkaar. In het contact met de gasten spelen we in op gedrag, het gaat hier niet om diagnosen. Je kunt je daardoor makkelijk in hen verplaatsen.’
Los van het passantenpension vangt HVO-Querido in de laagbouw van hetzelfde complex in Buitenveldert 185 vluchtelingen uit Oekraïne op. Kijk hier voor een artikel daarover.
