Tijdens een bijeenkomst van dak- en thuislozen met wethouder zorg Simone Kukenheim op 3 oktober in het Amsterdamse stadhuis is de toon kritisch maar zijn er ook opbouwende geluiden te horen. Zo houdt David van Os, een cliënt van HVO-Querido, een warm pleidooi voor Housing First.
Wie als Amsterdamse wethouder zorg op zoek is naar bevestiging, complimenten en bijval voor zijn of haar beleid, zal waarschijnlijk weinig plezier beleven aan de bijeenkomsten die belangenvereniging MDHG* onder de noemer ‘Daklozen in de Stopera’ met enige regelmaat organiseert in het stadhuis. Aan de andere kant is het wel de uitgelezen gelegenheid om direct in contact te komen met een deel van de mensen voor wie je beleidsverantwoordelijkheid draagt en ongefilterd hun mening te horen over zaken waar ze tegenaan lopen.
Meepraten
Deze bijeenkomsten met wethouders zijn bedoeld om dak- en thuislozen te laten meepraten over het beleid van de gemeente. Het gaat erom dat zij kunnen zeggen wat ze te zeggen hebben en dat gebeurt op 3 oktober dan ook zonder terughoudendheid of mooipraterij in de Boekmanzaal van het stadhuis. Professionals zijn welkom bij deze sessies, maar alleen als toehoorder. Dennis Lahey, directeur van de MDHG, zit het overleg voor. Er is niets lichtvoetigs aan de agenda met onderwerpen als de procesafspraken nachtopvang, zelfredzame daklozen en de wachtlijsten voor de wachtlijsten.
Begrip
Kukenheim krijgt nogal wat persoonlijk leed te horen van mensen die botsen met regelingen, systemen en instanties. Er is onvrede, boosheid en frustratie. Zo vertelt een bewoner uit de opvang dat hij zijn bed graag aan iemand anders zou afstaan, maar dat hij dan wel eerst zijn omslagwoning moet krijgen. Het lijkt hem geen goed idee om weer te moeten terugvallen op de winteropvang.
De wethouder toont zich veelal begripvol en deemoedig maar ook praktisch. Als de zaken van insprekers heel gedetailleerd en particulier worden, brengt zij hen na de bijeenkomst in contact met de mensen van haar staf achter in de zaal om nader op de casus in te gaan.
Veel opvang
De kritiek spitst zich onder meer toe op traagheid in de processen en het uitblijven van duidelijkheid voor betrokkenen. Kukenheim geeft ruiterlijk toe dat zijn niet op alle vragen een klinkend antwoord kan geven en beseft dat de aanwezigen niet morgen al profijt hebben van beleid. Daarnaast wijst de wethouder op wat er al is bereikt in Amsterdam, zoals de afspraken met woningcorporaties om jaarlijks 30% van de sociale huurwoningen te bestemmen voor kwetsbare groepen en zorginstellingen. Er is geen stad met zoveel opvang als Amsterdam, aldus Kukenheim.
Misvatting
De wethouder maakt korte metten met een sentiment dat ook deze middag enkele malen naar boven komt, namelijk het idee dat vluchtelingen zomaar een huis krijgen en dat Nederlandse daklozen daarmee worden gepasseerd. Dat is een verkeerd beeld, stelt Kukenheim, die het bovendien vervelend vindt om groepen tegen elkaar uit te spelen, want statushouders die voor woonruimte in aanmerking komen, vallen net als alle andere mensen met een kwetsbaarheid onder de eerder genoemde 30%.
Verbeteringen
De wethouder nodigt dak- en thuislozen nadrukkelijk uit om met voorstellen voor verbeteringen te komen. In deze laatste categorie valt David van Os, die verklaart het liefst in oplossingen te denken. David pleit niet alleen voor een herbezinning op het kraakverbod, waarmee een mogelijk antwoord op de woningnood wordt gecriminaliseerd, en het makkelijker maken om bestemmingsplannen van gebouwen te wijzigen.
Play-pause
Aan de hand van zijn eigen geschiedenis houdt hij een gloedvol pleidooi voor Housing First. ‘Geef mensen eerst een woning en regel daarna alle bureaucratische rompslomp,’ vat David deze aanpak bondig samen. Om de impact hiervan duidelijk te maken, gebruikt hij een metafoor die iedereen begrijpt. Zijn leven ging pas weer verder (play) toen hij een woning kreeg, zijn leven stond stil (pause) toen hij nog op straat zwierf. Het zijn twee verschillende werelden en omdat te benadrukken draagt David een T-shirt dat hij speciaal heeft laten maken met ‘Another World’ erop. Housing First is de oplossing volgens David en de wethouder is het met hem eens. ‘Tegen zo’n pleidooi kan niemand op,’ aldus Kukenheim.
Verder praten
Er staan binnenkort nog twee edities van ‘Daklozen in de Stopera’ op de agenda. Op 7 oktober met wethouder Laurens Ivens (Wonen) en op 18 oktober met wethouders Rutger Groot Wassink (Sociale Zaken, Diversiteit en Democratisering) en Marjolein Moorman (Onderwijs, Armoede en Inburgering).
* MDHG stond ooit voor Medische Dienst Harddruggebruikers, maar inmiddels is het een zelfstandig acroniem en behartigt de organisatie niet alleen de belangen van druggebruikers maar ook van dak- en thuislozen.