Spaarnevleugels, de locatie van HVO-Querido in het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp, bestaat alweer twee jaar. De voorziening biedt beschermd wonen en forensische zorg aan 35 volwassen bewoners. Twee medewerkers en twee bewoners vertellen over de dagelijkse praktijk bij Spaarnevleugels.

Nicolien Polichronakis (1992) is al bijna twee jaar ondersteunend begeleider bij Spaarnevleugels. Naast haar hbo-opleiding Social Work werkte ze als kok en barvrouw. Na haar studie bleef in de horeca en werkte ze in de evenementenorganisatie en het jongerenwerk, onderwerpen waar ze zich tijdens haar studie al op richtte. Door covid-19 vielen veel van haar favoriete werkzaamheden weg. Daardoor had ze het gevoel een verandering te moeten maken. Na wat rondzoeken is ze bij HVO-Querido terecht gekomen, mede dankzij een kennis die zelf bij een van de locaties woonde en enthousiast was over de organisatie en begeleiding.

Gelijkwaardig

‘Daar heb ik geen spijt van gehad,’ aldus Nicolien. ‘Het is heel leuk werk. Je geeft veel, maar je krijgt er ook veel voor terug. Ik werk met fijne collega’s en een superleuke doelgroep. Hier kan ik mijn kennis inzetten en bovendien vergroten. Wat ik hier ook prettig vind: regelmatige werktijden en een vast rooster.
Wij hebben de meest uiteenlopende bewoners en dat maakt onze locatie zo mooi. Hoewel we natuurlijk rekening houden met bepaalde diagnoses en indicaties, zijn onze bewoners in de eerste plaats gewoon mensen. Wij staan niet boven ze of tegenover ze, maar naast ze. Gelijkwaardigheid en niet oordelen staan bij mij bovenaan.’

Niet oordelen

‘Onze bewoners zijn unieke personen. Het zijn individuen met persoonlijke achtergronden en verhalen,’ valt begeleider Hans van der Geest (1973) zijn collega bij. Hij werkt bijna een jaar bij Spaarnevleugels en heeft een ruime ervaring opgebouwd in GGZ-klinieken.
‘Mensen zijn heel open naar ons. Dat is ontzettend fijn werken. Het laatste dat wij daarom willen is oordelen,’ vertelt Hans. ‘Wij zien de mens, niet wat ze hebben.’

Iets moois

‘Het contact met de bewoners is prettig,’ vervolgt Hans. ‘Met de een wat meer dan met de ander natuurlijk, maar de meesten zijn gezellig. We hebben een team van fijne collega’s. Mensen zijn geïnteresseerd en steunen elkaar. Ik voel met op mijn gemak bij Spaarnevleugels en ga doorgaans fluitend naar mijn werk. Het geeft sowieso een fijn gevoel als je mensen kunt helpen. Samen iets ondernemen om weer wat beter in het leven te staan.
Iedereen kan in de problemen raken of een stommiteit uithalen. Het is maar een dunne scheidslijn of je binnen of buiten staat. Binnen of buiten de kliniek, de opvang of de instelling. Dingen gebeuren, dan zit je zomaar in de shit. Daar hoef je geen oordeel over te hebben. Het is prettig om samen te proberen er weer iets moois van te maken.’

Iets betekenen

‘Wij proberen stereotypen te doorbreken,’ aldus Nicolien. ‘De locatie is nog een beetje klinisch, maar wij proberen hier toch gezelligheid en openheid te brengen. En dat lukt wel een beetje, want we horen vaak van bewoners dat het hier anders is. En dat bedoelen ze positief. Anders dan detentie, anders dan de kliniek.
Je kunt hier echt van betekenis zijn voor mensen. Wij hebben al vaker van voormalige bewoners gehoord dat ze bij ons echt een omslagpunt hebben gemaakt. Ex-bewoners komen wel eens lang of sturen appjes aan hun begeleiders. Wij zorgen altijd voor een warme overdracht naar de volgende woonvorm. Uit betrokkenheid. Je wilt dat mensen zo goed mogelijk terechtkomen.’

Moeilijk

‘Tja, wat vind ik moeilijk in dit werk? Misschien het loslaten,’ vertelt Nicolien. ‘Soms ben ik in mijn vrije tijd nog met situaties bezig. Dan blijf ik mijn werkmail checken. Omdat ik me bijvoorbeeld zorgen maak om iemand. Maar daar ga ik steeds beter mee om hoor. Ik weet dat het goed aan mijn collega’s is overgedragen, het is meer een gevoel. Het past bij mijn zogeheten hulpverlenerssyndroom, je wilt mensen zo graag helpen dat loslaten soms moeilijk is. Mensen hebben het recht om hun eigen beslissingen te maken. Goede en minder goede beslissingen. Eigen regie is een groot goed. Bewoners die tegen ons advies uitstromen, kunnen wel altijd terugkeren als het toch niet lukt. Er is altijd een volgende kans.’

Naar buiten

‘Voor mij loopt het contact met ketenpartners soms te stroef,’ stelt Hans. ‘Dan moet het naar mijn mening over teveel schijven om iets voor een bewoner te regelen.
Wij moeten ons goed blijven realiseren dat dit een woonhuis is. We moeten niet alles hier willen organiseren, bewoners moeten juist naar buiten voor sport, werk of ontspanning. Dat moeten ze straks ook, als ze op zichzelf wonen.’

Sociaal met mensen omgaan

Dennis (1985) sluit zijn verblijf bij Spaarnevleugels bijna met succes af. Hij gaat binnenkort op zichzelf wonen. Dennis wordt geboren in Alkmaar en groeit op in Heerhugowaard. Op zijn zevende jaar krijgt hij een ernstig ongeluk met een bus waardoor hij ruim twee jaar in coma ligt.

Voetbal

‘Als kind heb ik moeten vechten voor mijn leven,’ vertelt Dennis. ‘Ik had een schedelbasisfractuur en nog veel meer. Op mijn negende kwam ik eruit. Veel fysiotherapie en langzamerhand herstelde ik. Zoals veel jongetjes wilde ik het liefst voetballen met vriendjes. Ik zat op Reiger Boys, de plaatselijke club. Op mijn tiende werd ik gescout door AZ. Leuk, maar niet mijn club, dat is Feyenoord! Maar bij AZ ben ik toen op het veld in elkaar gezakt en lag ik weer een jaar in coma. Toen ben ik een beetje vroeg vader geworden, op mijn vijftiende. Eigenlijk ben ik gewoon 100% woonwagenbewoner. Nu heb ik vijf kinderen. En daar blijft het bij.

Applaus

Ik raakte in detentie, verkeerde vrienden, wat dingetjes gedaan. En nu woon ik alweer bijna twee jaar hier. Ik heb het heel erg naar mijn zin bij Spaarnevleugels, moet ik toegeven. Het is een gezellige woonvorm met leuk personeel. Ik wil ze bedanken voor de mooie tijd die ik hier heb gehad. Ze proberen het echt zo leuk mogelijk te maken, ze organiseren leuke activiteiten. Dat is wat mij betreft wel een applausje waard.

Doorstromen

Maar nu ben ik klaar om door te stromen en weer de maatschappij in te gaan. Ik heb mijn doelen behaald, zoals leren omgaan met agressie. Het is een heel traject van de gevangenis naar de normale maatschappij. Ik sta nu op de nominatie voor een Kanswoning. Daar krijg ik de kans om op mezelf te gaan wonen. Dat moet ik nu laten zien, ik moet mezelf bewijzen.

Sociaal

Elke dag werk ik. Betaald werk en dagbesteding. Bij Ecosol in Haarlem ben ik kok. Het belangrijkste dat ik bij Spaarnevleugels heb geleerd is, denk ik, sociaal met mensen omgaan. Daar heb je wat aan. Nu geef ik bijvoorbeeld voetbaltraining aan een team van jonge mensen met een beperking. Heel leuk om te doen. Daar had ik vroeger geen geduld voor gehad. Zelf voetbal ik ook nog.
We wonen hier met een hele groep mensen. Zijn er problemen? Dan praten we met elkaar en lossen het op. Dat hebben we geleerd en dat doen we ook.’

Zelf de draad vinden

Alex (1992) is geboren in Amsterdam en groeit op in Beverwijk. Zijn moeder is Nederlands, zijn vader is Grieks. ‘Mijn vader was er nooit, tot mijn elfde zat hij vast,’ vertelt Alex. ‘Ik ben voor het grootste deel opgevoed door mijn opa en oma. Want mijn moeder moest altijd werken. Ze had soms drie of vier banen tegelijk. Mijn hele familie is opticien en dat ben ik ook.
Als kind wilde ik graag timmerman worden. Dingen maken, leuk. Ik heb een opleiding houtbewerking gevolgd maar niet afgemaakt. Toen ben ik ook de optiek ingegaan. Beetje medisch, beetje technisch en mensen helpen. Kortom, een echt vak.

Kok

Na de verslavingskliniek ben ik via de RIBW gaan wonen, maar dat ging niet. Meteen toen ik aankwam zei een buurvrouw: ik ben degene die altijd de politie belt. En dat klopte. Veel geruzie en gedoe. Sinds anderhalf jaar woon ik nu hier bij Spaarnevleugels. Echt top hier. Het gaat hartstikke prima.
Mijn rol in de groep is die van bemiddelaar en vredestichter. Als ergens ruzie is, dan spring ik ertussen.
Regelmatig kook ik voor de mensen hier. Grieks natuurlijk, maar ook Italiaans, Japans, alles eigenlijk.

Tekeningen

Op mijn kamer heb ik mijn tekenspullen. Ik maak abstracte psychedelische tekeningen. Daar doe ik best lang over. In die tekeningen stop ik veel verhalen, betekenissen, symbolen en emotie. Maar als jij er iets anders in ziet, is dat ook goed. Het is niet goed of fout, het is jouw reflectie. Ik houd erg van het werk van kunstenaar Alex Grey.
Bij de dagbesteding ben ik met keramiek bezig. Voor mijn overleden opa heb ik een urn gemaakt in de vorm van een oog met een bril. Hij was immers opticien. Die urn is goed uitgepakt al zeg ik het zelf. Mijn oma was er heel blij mee.

Kapitein

Ik ben spiritueel en ik mediteer graag. Dat is voor mij een manier om jezelf te leren kennen. Je bent zelf de kapitein van je eigen leven, jij bepaalt de koers. Bij een religie volg je meestal iemand of een leer. Dat doe ik niet. Ik vind dat je zelf de draad moet vinden. Het gaat om balans. Bijvoorbeeld tussen aanpassen en toch jezelf blijven.

Met anderen

Bij Spaarnevleugels heb ik al veel geleerd. Vooral meer sociaal met andere mensen zijn. Zelfstandigheid, discipline ook. En ik ben me nu beter bewust van mijn leefomgeving en mijn rol daarin. Het zijn leuke en gezellige mensen die hier werken. Ik heb niks te klagen over ze.
Het is mijn doel om weer zelfstandig te gaan wonen. Liefst over een paar maanden of een half jaar. Ik zou overal wel willen wonen, in het bos, op het platteland, maakt mij niet uit. Als het maar niet in Beverwijk is. Ik wil geen terugval krijgen. Niet dat ik mijn omgeving de schuld geef, maar ik hoef het niet op te zoeken.

Hier en nu

De toekomst, daar wil ik niet teveel aan denken. Wel aan kleine, praktische dingen. Maar de toekomst als abstract begrip boezemt mij angst in. Liever sta ik in het hier en nu. Natuurlijk wil ik graag een woning en een baan. En verder zie ik wel wat de toekomst mij brengt. Als daar kinderen bij zitten dan is dat voor mij een geschenk. Want kinderen neem je niet, die krijg je.’