Nieuws

Begeleider Denice Kampinga maakt foto’s en filmpjes van het veldwerk dat ze met het Mobiel team van HVO-Querido doet. Ze deelt haar foto’s op Instagram onder de naam Homeless Photography.

Het Mobiel team richt zich op dak- en thuislozen op straat die niet of nauwelijks gebruik maken van de hulpverlening, of voor wie het aanbod onvoldoende tegemoet komt aan hun behoeften. Het Mobiel team wacht niet af tot mensen naar de hulpverlening komen, maar trekt er actief op uit om dak- en thuislozen op straat te zoeken en te ondersteunen.
De straat bestaat daarbij niet alleen uit klinkers en asfalt, maar strekt zich uit tot in het kreupelhout en de bosjes aan de rafelranden van de stad. Daar in het verborgene stuiten de medewerkers van het Mobiel team op een groeiend aantal dak- en thuisloze mensen en hun schamele onderkomens. Tentjes, hutten, overkappingen en andere bouwsels bieden beschutting en doen dienst als tijdelijk verblijf.

Denice Kampinga (1986) van het Mobiel team maakt er mooie, rauwe en nietsverhullende foto’s van. Foto’s die desondanks een intiem inkijkje geven in het leven van mensen. Na het zien van deze foto’s kan niemand meer volhouden dat we via Instagram alleen een perfecte wereld van mooie mensen en kunstmatig geluk zien.
Een gesprek met Denice over haar werk en haar fotografie.

Hoe ben je in dit werk terecht gekomen?

Een tijd lang wist ik niet wat voor werk bij mij zou passen. Veel gereisd, in Portugal en Brazilië gewoond. Op mijn 28e besefte ik dat ik iets voor andere mensen wil betekenen. Toen ben ik naar school gegaan zodat ik een baan zou kunnen vinden. Ik heb de verkorte opleiding tot begeleider specifieke doelgroepen gedaan, bij Capabel.
Het komt niet helemaal uit de lucht vallen. Mijn broer is hulpverlener en wij waren vroeger thuis een pleeggezin.

Waarom werk je juist bij het Mobiel team?

Ik werk nu vijfenhalf jaar bij HVO-Querido. Eerst heb ik bij Team Oosterpark gewerkt, beschermd wonen. Daarna bij de wachtlijstbegeleiding, dat heet nu VanStart. Sinds anderhalf jaar ben ik bij het Mobiel team, echt het allerleukste team. Letterlijk geen één dag is hier hetzelfde. We gaan de straat op en dan is het afwachten wie en wat je tegenkomt. Onze doelgroep ligt mij wel. Deze mensen hebben echt niks. Je kunt daardoor nog zoveel voor ze betekenen. De meeste mensen die ik op straat tegenkom zijn bovendien heel puur. Ze hoeven niks te verbergen.

Wat vind jij het mooie van jouw werk?

Het veldwerk is verreweg het leukste en boeiendste deel. Ik heb veel prikkels nodig, anders wordt het saai, en tijdens het veldwerk krijg je die. Je weet nooit wat je aantreft. Je duikt de bosjes in en hoopt dat je wat tegenkomt. Dat is ook altijd zo. Ik heb nog nooit een dag gehad dat ik niemand heb aangetroffen.
Dakloze mensen reageren bijna altijd positief. Ze zijn meestal blij met de belangstelling, blij dat er eindelijk iemand is die ze wil helpen. Wij stellen ons voor, geven een hand. Ze worden vaak al lang genegeerd of als minderwaardig behandeld. Wat belangrijk is: wij benaderen mensen gelijkwaardig, onze bemoeienis is puur en oprecht. Dat voelen ze aan.

Zie je meer daklozen op straat?

Ja, het aantal mensen groeit. We komen er steeds meer mensen tegen op straat. Daardoor kunnen we minder veldwerk doen. Want je moet zelf van alles regelen voor de mensen die we tegenkomen. We moeten hun papieren op orde zien te krijgen, hun financiën, medische zorg opstarten, noem maar op. Het liefst zou ik non-stop veldwerk doen, maar dat kan niet.
Het is boeiend omdat je zoveel diverse mensen tegenkomt, allemaal met hun eigen verhaal. Wat je allemaal hoort… Echt iedereen kan dakloos worden.

Het is mooi dat we iets voor deze mensen kunnen betekenen. Van iets kleins, een Sheltersuit, een tentje, tot grotere dingen, zoals een screening en een begeleidingstraject.
Sommige mensen kennen de route niet op straat. Dan leggen wij dat uit. Waar je voor wat moet zijn. We komen ook mensen tegen die jarenlang niks willen en op een gegeven moment toch kiezen voor een traject. Dat vind ik ook het mooie van het Mobiel team, niks moet. Wij vertellen ze wat er kan, wat de mogelijkheden zijn.

Wij gebruiken de app MapMaker om plekken in de stad te markeren waar we mensen tegenkomen en vast te leggen wat de status is, wat er bij contacten is gebeurd en afgesproken. Daar staan nu ruim vijfhonderd markeringen in.

Zie je de doelgroep op straat veranderen?

We zien economisch daklozen, maar ook EU-burgers en mensen van buiten Europa, de zogenaamd niet-rechthebbenden. Het aantal uit de laatste twee groepen neemt toe. Daarnaast zien we meer jongeren, vrouwen en oudere mensen, ook van boven de 70. Het is heel divers. Je kunt er niet te snel conclusies aan verbinden. De ene dag kom je bijvoorbeeld achter elkaar een paar mensen uit Polen tegen en de dagen daarop niet één.

Vind je het werk wel eens frustrerend?

Nee, ik heb heel veel geduld. Soms hoor ik wel hele heftige verhalen die me raken. Ik ben niet van steen. Maar ik lig thuis niet wakker van de mensen van wie ik weet dat ze op dat moment in de regen zitten. Anders zou ik dit werk niet kunnen doen.

Hoe ben je op het idee van Homeless Photography gekomen?

Toen ik net bij het Mobiel team werkte was ik heel erg onder de indruk van wat ik tegenkwam op straat. Ik maakte altijd al foto’s en als ik de plaatjes van mijn werk aan bekenden liet zien vielen ze meestal van hun stoel van verbazing. Dit gebeurt gewoon in Nederland. Met al onze welvaart, met de vangnetten van de verzorgingsstaat. In een willekeurige straat kan het zomaar zo zijn dat er twintig meter verderop iemand verborgen in de bosjes leeft, soms jarenlang. Het is toch bizar dat er in onze samenleving mensen zijn die zo moeten leven? Dat was het primaire doel van mijn foto’s: laten zien dat dit ook Nederland is.

Krijg je nooit genoeg van al die ellende?

Nee, het is niet alleen kommer en kwel. Ik vind het bijvoorbeeld een hele prestatie als iemand een mooie hut heeft gebouwd waar hij maanden of jaren kan leven. Ze maken daar toch vaak hun thuis van, hun eigen plekje. Dat is mooi om te zien. Er spreekt een hoopvolle wil tot leven uit. Eigenlijk fotografeer ik hun woning. Uit respect voor hun privacy zorg ik ervoor dat de plekken niet te herkennen zijn.
Daklozen zijn ook maar gewoon mensen. Als hulpverlener praat ik niet altijd over de problemen die spelen. Je maakt ook een praatje over koetjes en kalfjes. Gewoon, van mens tot mens.
Een enkeling kiest voor een bestaan aan de rafelrand, de meesten hebben heel veel pech gehad.

Wat voor reacties krijg je op je foto’s?

De meeste mensen reageren positief en verbaasd. Ze vinden het meestal bizar dat dit kan, dat het bestaat. Ik heb nog heel weinig volgers. Als dat er meer worden, dan wil ik ook oproepen gaan plaatsen. Voor tenten en slaapzakken bijvoorbeeld, die we dan met het Mobiel team op straat kunnen uitdelen.

Wat zou je nog meer willen betekenen voor de mensen op straat?

Ik gun iedereen die dat wil een dak boven zijn of haar hoofd en een thuis. Maar je kunt de meeste dak- en thuisloze mensen niet zomaar in een huis zetten en dat is dat. Daarom gun ik ze daar ook de juiste begeleiding bij.