Jan Heupink (1948) woont in De Rijswijk, een 24-uursvoorziening van HVO-Querido aan de Poeldijkstraat. Hij is zijn leven weer aan het opbouwen en wil het goede doen voor andere mensen. Met zijn muziek weet hij mensen te raken en dat is zijn grote passie.
Jan Heupink: ‘Ik ben geboren in Almelo, daar heb ik tot mijn achttiende gewoond, daarna ging ik naar Amersfoort om mijn B verpleegkunde te doen, dat was een zogeheten inservice-opleiding, bij Zon en Schild. Toen heb ik mijn A-opleiding gedaan, in een gewoon ziekenhuis, en daarna heb ik nog specialisaties gedaan, zoals psychotherapie, en een managementopleiding. De verpleging is een beroep dat mij van jongs af aan heeft aangetrokken.
Oosters
Het Oosten en Azië hebben mijn warme belangstelling. Ik beschouw mijzelf als een aanhanger van de boeddhistische levenswijze. Mede door ervaringen uit mijn jeugd ben ik tegen geweld. Ik ben ervoor om zoveel als mogelijk is het goede te doen voor andere mensen. Dat is soms moeilijk, want er zijn ook mensen voor wie het bijna onmogelijk is om het goede te accepteren. Als je die wat geeft, krijg je nog steeds een schop. Die kom je in inrichtingen of de bajes nogal eens tegen. Maar het is voor mij geen reden om me anders op te stellen.’
Op zijn kamer heeft hij stapels films waarin karate en boksen de hoofdmoot vormen. Hoe moeten we dat rijmen met zijn afkeer van geweld? ‘Die films hebben niks met geweld te maken, dat is puur fictief en eigenlijk meer een soort ballet,’ stelt Heupink. ‘Als de schone kunst van de martial arts goed wordt uitgevoerd, is het een lust voor het oog.
Jan Heupink speelt gitaar op zijn kamer in De Rijswijk
Authentiek
Begin dit jaar ben ik uit mijn laatste depressie gekomen, die manifest werd als een psychose. Toen heb ik me vrijwillig laten opnemen. Het helpt mij helemaal niks dat ik er door mijn opleiding wat verstand van heb. Op een depressie kun je totaal geen invloed uitoefenen, ook medicamenteus nauwelijks.
Tijdens eerdere depressies heb ik meerdere malen langs de weg gestaan met de intentie: nou spring ik. Achteraf ben ik blij dat het niet is gebeurd.
Mensen bejegenen mij doorgaans vrij plezierig. Ik wijt dat aan mijn authenticiteit. Geen masker dragen, werkt ontwapenend. Het kan ook tegen je werken. Soms is het hart op de tong hebben gevaarlijk. Je moet oppassen voor misbruik. Authenticiteit is een moeilijk begrip. Soms kies je gewoon heel praktisch voor het minste kwaad.
Muziek
Muziek is al sinds mijn jeugd mijn grote passie. Ik weet nog dat ik voor het eerst Django Reinhardt hoorde, of Hank Williams. Die losheid en zwier, die emotie, dat was voor mij een nieuwe wereld, dat heeft me diep geraakt. Toch heb ik mezelf pas in mijn periode van dakloosheid gitaar leren spelen, in de bajes en in inrichtingen. Noten lezen doe ik niet, ik speel alles op mijn gehoor. Blijkbaar heb ik er enig talent voor. Ik speel elke dag.
Nu is John McLaughlin mijn favoriete muzikant. Een prachtige combinatie van jazz, rock en Indiase muziek, heel virtuoos. Maar ik houd ook van Billy Cobham en Jean Luc Ponty. Muziek werkt op mij meditatief.
Samen muziek maken is leuk, maar in een bandje spelen kan ontaarden in haantjesgedrag. Dan wordt er niet naar elkaar geluisterd, zet iedereen zichzelf steeds te hard en gaat het er vooral om wie de langste solo speelt. Daar houd ik niet van.
Mensen raken
Zeker twee keer per week ga ik de stad in. Dan neem ik mijn gitaar mee en speel ik op terrasjes en op straat, zoals rond de Nieuwmarkt. Niet voor geld, maar om mensen blij te maken, te raken en om emoties los te maken. Zo verander je iets aan de sfeer en is er weer iets goeds gedaan in de kosmos. De meeste mensen reageren daar heel positief op. Ik heb geen standaardrepertoire. Het is voor mij een sport om precies te spelen wat bij bepaalde mensen of situaties past.
Een goede hulpverlener
Ik ben tevreden met mijn begeleider, hij weet mij op de juiste manier te stimuleren. Een goede hulpverlener is iemand die extreem goed kan observeren, zijn cliënten door en door kent, en de grenzen kent tussen wat hij voor iemand kan doen en waar dat ophoudt. Je skills moeten goed zijn. Daarbij moet je een empathische instelling hebben. Dat kun je niet leren, dat heb je of niet. Je moet niet acteren dat je je inleeft in de ander, je moet het echt voelen.
Kleur
Een tijdje terug was alles kaal, grijs en vaalbruin in mijn leven. Ook mijn omgeving. En moet je nu zien!’
Zijn kamer is het tegengestelde van kaal of kil: een kleurrijke en wat barokke verzameling, vol heldere en zonnige kleuren, afbeeldingen van bloemen, vogels en vissen en andere versieringen, waarbij een Oosterse toets de boventoon voert.
‘Neem dit houten beeldje uit Polynesië, een of andere vruchtbaarheidsgodin,’ vervolgt Heupink. Daar ben ik enorm aan gehecht. Ik heb het gekocht voor twee euro van een medebewoner die het op straat had gevonden. Ik zou het voor geen duizend euro willen missen.
Weet je waar ik ook gek op ben? Op auto’s. Ik heb er veel gereden en ik heb er denk ik wel honderd gestolen in mijn leven. Niet dat ik daar trots op ben hoor, maar het is toch een hele rij. Het meest houd ik van Amerikaanse auto’s uit de jaren ’60 en ’70, zoals de Pontiac GTO. Qua design is dat voor mij de top.
Opbouwen
Twee jaar geleden ben ik getroffen door acute pancreatitis, dat was kantje boord. Toen ben ik van de ene op de andere dag gestopt met alcohol en cocaïne. Niet omdat iemand dat zei, maar omdat ik dat zelf wilde.’
Op de vraag of hij zich daardoor beter voelt, barst Jan Heupink in lachen uit. Dat heb ik niet helemaal begrepen. ‘Het is geen verbetering, het is een kwantumsprong, een verschil van dag en nacht. Ik was een levende dode. Nu leef ik weer.
’s Ochtends doe ik allerlei klusjes hier in huis, ’s middags doe ik boodschappen voor het avondeten. Vaak worden er hier aardige dingen georganiseerd. Zo zijn we met vakantie geweest naar Bergen aan Zee.
Ik ben de laatste tijd zoveel aan het opbouwen en ontwikkelen. Voorlopig wil ik hier nog niet weg. Dat komt later wel. Je hebt hier veel gezelligheid. Met een aantal bewoners heb ik een goed contact, daar ben ik heel blij mee.’
