Onze afdeling VIP, de afkorting staat voor Vroege Interventie bij Psychose, bestaat tien jaar. Hoe is deze bijzondere voorziening destijds tot stand gekomen? En waarom is het nog altijd een succes? Irma Steltenpool is de aangewezen persoon om deze vragen te beantwoorden. Want niet alleen was zij een van de oprichters van VIP, zij is er ook nog altijd teammanager.
Het contact tussen HVO-Querido en het VIP-team van Mentrum (voorheen onderdeel van het Academisch Medisch Centrum), dat jongeren met een eerste psychose behandelt, ontstond volgens Irma Steltenpool (1976) bij onze beschermende woonvormen Oosterpark en Indische buurt. ‘Zij werkten zo nu en dan al samen. Vanuit de behandelaars was er een grote behoefte om jongeren, die in de kliniek waren uitbehandeld, maar niet meer thuis of op zichzelf konden wonen, op een veilige plek te huisvesten. Dat gebeurde tot dusver sporadisch, maar er was behoefte aan meer.
Gaan!
Vanuit een programma van eisen dat al was opgesteld, maar waar nog geen geschikte huisvesting bij was gevonden, zijn Rokus Loopik, Martijn van Poecke van het VIP team AMC, beleidsmedewerker Marc Onnen van HVO-Querido en ik om de tafel gaan zitten en zo is VIP ontstaan. Ook Evert Bod is daar nauw bij betrokken geweest.
Gelukkig vonden we in woonstichting De Key een partner die net de Bergwijkdreef aan het realiseren was, een groot studentencomplex in Diemen. Want je hebt natuurlijk wel woningen nodig. Door een goede, slagvaardige samenwerking tussen het behandelteam van het AMC, De Key en HVO-Querido konden we snel beginnen met acht plekken. Hupsakee, gaan met die banaan!
Pionier
Pionieren is heel leuk, veel zelf uitvinden, ontdekken en vormgeven met de focus op een goede kwaliteit van zorg aan onze jongeren en zoveel mogelijk aansluiten bij hun behoeften. Marc Wortel en Marleen Zuidam, zij werken allebei nog bij HVO-Querido, waren de eerste begeleiders. Ik was de leidinggevende, dat heette eerst teamleider, daarvoor had ik een traineetraject doorlopen, en later teammanager.
Irma Steltenpool
Uitbreiding
Al snel zijn we uitgebreid naar zestien bewoners en toen kwamen Tessa Stout en Bram Ploeger erbij als begeleiders en waren we met z’n vijven. Ook Brechtje Nooij sloot zich toen aan. Eerst zaten we met ons kantoortje in de Linnaeushof, later vonden we onderdak bij BW Diemen, dat was al iets meer in de buurt, en in de zomer van 2011 – we hadden inmiddels 24 cliënten – hebben we een eigen kantoor gekregen aan de Daalwijkdreef, schuin tegenover het complex waar de meeste van onze klanten wonen. Nu hebben we 31 bewoners, 28 in de Bergwijkdreef en drie in Amsterdam Zuidoost.
Succes
Ik mag toch wel zeggen dat VIP een succes is. We hebben goede resultaten, veel positieve uitstroom en nauwelijks overlast. Ons succes is te danken aan het feit dat onze bewoners op een niet stigmatiserende manier bij elkaar wonen. Gewoon, zo normaal mogelijk tussen heel veel andere jongeren in een studentenflat. Iedereen woont wel dicht bij elkaar, maar toch op zichzelf. Die clustering biedt ons de mogelijkheid om heel nabij te kunnen zijn. Ons kantoor zit vlakbij, we zijn er zo. Op die manier kunnen we de begeleiding heel makkelijk op- en afschalen, precies tot het niveau dat de bewoner op dat moment nodig heeft.
Onze begeleiders staan dicht bij bewoners, hun stijl is heel klant- en presentiegericht. Daarbij is de benadering individueel, maar kan ook als team worden opgepakt. Wij zijn heel benaderbaar, aanwezig van acht tot acht en ook buiten die tijd bereikbaar.
Een andere pijler onder ons succes is de goede samenwerking met het VIP behandelteam en de huismeester van De Key. De lijnen zijn heel kort. Wij onderhouden ook goede contacten met het hele netwerk van bewoners, waaronder de familie.
VIP opening Daalwijkdreef 2011
Team
Daarnaast heeft VIP een heel goed, deskundig en betrokken team vol leuke mensen. Ze zijn natuurlijk allemaal verschillend qua persoon en begeleidingsstijl. De een vervult wat meer de buddyrol, terwijl de ander vooral een moederfiguur is. Iedereen in het team houdt van jongeren en is zeer geïnteresseerd in de psychiatrie. Ze leggen en onderhouden makkelijk contacten, zowel met de jongeren zelf als met de verschillende spelers uit het netwerk en met samenwerkingspartners. Onze mensen kunnen goed aansluiten bij jongeren, ze durven door te vragen. Het vertrouwen weten te winnen, directief kunnen zijn, maar niet te rigide, jongeren moeten ook fouten kunnen maken. Ons team werkt doelgericht en de medewerkers kunnen goed reflecteren op hun eigen handelen. Ze weten waar ze goed in zijn en waar ze zich nog kunnen ontwikkelen. Het ontstaat bij het contact, als hulpverlener ben je het middel.
Eigen verantwoordelijkheid
De begeleiding is in de buurt, maar toch op afstand. Daarmee geef je zelfstandigheid aan bewoners en doe je een beroep op hun eigen regie en verantwoordelijk en dat sluit goed aan. Bewoners hebben bij ons veel autonomie. Er zijn bijvoorbeeld minder huisregels dan in een grote voorziening waar je met veel mensen samen woont, dan krijg je een andere dynamiek. Wij doen juist een groot beroep op de eigen verantwoordelijkheid van onze bewoners. Het is jouw plek, als jij het niet schoonmaakt, dan gebeurt het niet. Je moet het zelf doen. Uiteraard zetten we daar zo nodig wel begeleiding bij in.
Cliënten zijn tevreden over onze benadering, dat vind ik heel belangrijk. Ruim 80% van onze bewoners stroomt na drie jaar door naar een zelfstandige woonvorm.
VIP, Bergwijkdreef
Jongeren
Oorspronkelijk kom ik uit de jeugdhulpverlening. Ik heb SPH (Sociaal Pedagogische Hulpverlening) gedaan en vroeger bij het SAC gewerkt. Bij HVO-Querido heb ik ook met volwassenen gewerkt, bij BW Zuid, Oosterparkbuurt en Indische buurt, maar mijn hart ligt bij jongeren en jongvolwassenen. En VIP is toch een beetje mijn kindje. Van de tien jaar dat VIP nu bestaat, ben ik er een kleine twee maanden geen teammanager geweest. Inmiddels heb ik me met de Alexanderkade, Alexanderkade Ambulant, Housing First Jeugd en VIP als teammanager weer stevig in de jongerentak van HVO-Querido genesteld. Daar ligt mijn liefde en dat is mijn kracht.
Na tien jaar vind ik het nog steeds heel leuk en boeiend werk. Ik houd van de doelgroep. Het is heerlijk om met jongeren te spreken. Dat doe ik om feeling te houden met wat er speelt bij bewoners.
Het is mooi om herstel en ontwikkeling van bewoners te zien en juist bij jongeren is er nog zoveel ontwikkeling mogelijk. Daar draag ik vanuit mijn rol graag een steentje aan bij. Echt never a dull moment.
Talenten
Die ontwikkeling is ook leuk om te zien bij de teams. Medewerkers ontwikkelen zich ook. Ik zie het als een van mijn taken als teammanager om kansen en talenten te benadrukken en medewerkers te stimuleren om die verder te ontwikkelen. Er zijn momenteel veel mooie ontwikkelingen en uitdagingen in de organisatie. Het is een beetje mijn manco dat ik heel veel leuk vind. Ik zou overal wel aan mee willen doen, waar ik kan, wil ik me inzetten. Dat vraagt om prioriteiten en grenzen te stellen en mijn eigen kwaliteiten verder te onderzoeken en in te zetten in samenwerking met anderen. Zo blijf ik ook leren en plezier houden in mijn werk.
Vieren
Het feestje ter gelegenheid van tien jaar VIP is een mooi moment om met elkaar, met jongeren, oud-bewoners, medewerkers en relaties, het succes te vieren. We gaan altijd maar door, maar het is ook goed om even stil te staan bij wat we hebben bereikt. Onze jongeren mogen trots zijn op zichzelf. Trots op hun eigen herstelproces, dat ze het vertrouwen hebben behouden en weten waar hun sterke punten liggen. Het team blijft de aandacht voor cliënten voorop stellen. Zolang je vanuit je hart blijft streven naar het goede, kunnen we ook de volgende tien jaar VIP met vertrouwen tegemoet zien.’
