Drie vierdejaars studenten ergotherapie van de Hogeschool van Amsterdam hebben hun afstudeeronderzoek gedaan bij afdeling De Aak van HVO-Querido naar de toepassingsmogelijkheden van hun vak bij deze voorziening. Het onderzoek spitste zich toe naar de behoefte hieraan van zowel bewoners als medewerkers en heeft geresulteerd in een aanbevelingsrapport.
De centrale onderzoekvraag was: Wat kan ergotherapie bijdragen bij het begeleiden, ondersteunen en versterken van de cliënten in de Aak om gezondheid en welzijn, het dagelijks handelen en de participatie te bevorderen? Het onderzoek is in februari begonnen en in juni afgerond.
‘Wij kijken in eerste instantie vooral naar welke vragen er hier spelen,’ aldus Pim Visser, een van de onderzoekers, ‘en wat ergotherapie daar eventueel aan kan toevoegen.
We zijn begonnen met een literatuuronderzoek. Daarin zijn we bijvoorbeeld op zoek gegaan naar wat er al bekend is over de hulpvragen van dak- en thuislozen met een verslaving.’
Hoe ziet je dag eruit?
‘Daarna hebben we praktijkonderzoek gedaan,’ vult onderzoeker Melike Çetintas aan. ‘Dat bestond uit interviews met bewoners en een enquête onder de medewerkers, de zorgprofessionals. Bij de gesprekken met de bewoners stond hun hulpvraag centraal. Veel bewoners wisten eerst niet wat ergotherapie is,’
‘Een ergotherapeut is een expert in het mogelijk maken van het handelen, is een van de definities. Ergotherapie strekt zich uit tot alles wat je op een dag doet of zou willen doen. En dan zijn er misschien wel dingen waarbij je wel wat hulp of ondersteuning zou kunnen gebruiken, lichamelijk en/of mentaal,’ vertelt Lorenza Kool, de derde onderzoeker. ‘Zo hebben we dat meestal gebracht. We vroegen bijvoorbeeld hoe iemands dag eruit ziet, van het moment van opstaan totdat je gaat slapen. Dan kom je vanzelf dingen tegen die wat lastiger gaan. Of we vroegen hoe een bewoner dacht dat zijn leven er over vijf jaar uit zou zien en wat er nodig was om dat te bereiken .’
‘Enkele dingen blijken als aandachtspunt bij meerdere bewoners terug te komen,’ aldus Melike. ‘Zoals het vasthouden van ritme en structuur, het verdelen van je energie over de dag en omgaan met vermoeidheid.’
Studenten ergotherapie bij De Aak
Normale mensen
‘Ergotherapie wordt overal ingezet, niet alleen in revalidatiecentra, maar ook in verpleeghuizen, binnen de GGZ of bij de eerstelijns zorg,’ aldus Pim. ‘Eerder in de opleiding ben ik HVO-Querido wel eens tegen gekomen, maar ik kende de organisatie en de maatschappelijke opvang verder niet.’
‘Het was heel leuk en leerzaam om te doen, zeker hier,’ stelt Lorenza. ‘Ik werd behoorlijk geconfronteerd met mijn eigen vooroordelen. Dakloze verslaafden, ik had daar eerlijk gezegd van te voren niet een heel rooskleurig beeld bij. Maar dat heb ik flink moeten bijstellen. De gesprekken en de levensverhalen zijn boeiend en indrukwekkend.’
‘Op straat zou ik eerst ook om deze groep zijn heen gelopen,’ valt Melike haar bij. ‘Dat komt omdat je er niks van weet. Nu is dat anders, nu weet ik dat het gewoon normale mensen zijn, voor zover die bestaan.’
Makkelijk te benaderen
‘We zijn heel warm ontvangen door het team van De Aak,’ aldus Pim. ‘En ook door de bewoners. We zijn van het begin af aan niet in een kantoortje gaan zitten, maar aan een tafel in de eetzaal tussen de bewoners. Zo zagen bewoners ons steeds zitten, we maakten een praatje en we werden al snel geaccepteerd. Je wilt immers een klik maken en makkelijk te benaderen zijn. Naast het onderzoeken van de hulpvragen van de cliënten, hebben we ook onderzocht welke eisen en vaardigheden een zorgprofessional moet hebben om te kunnen werken in een maatschappelijke opvang. We gaan onze aanbevelingen ook presenteren aan het team van de Aak.’
Vrolijk
‘Het mooie hier vind ik dat mensen zijn zoals ze zijn, aldus Melike. ‘Bewoners doen zich niet anders of beter voor dan ze zijn. Ze zijn heel erg eerlijk en direct. Je weet wat je te wachten staat. Ondanks hun situatie zijn het over het algemeen best wel vrolijke mensen. Dat vind ik opmerkelijk en mooi.’
Motivatie
Tot slot vertellen de drie studenten nog iets over hun motivatie. Waarom zijn zij ergotherapie gaan studeren?
‘Mijn motivatie om ergotherapie te gaan studeren is heel persoonlijk,’ vertelt Pim. ‘Vijf jaar geleden zat ik zelf in een revalidatiecentrum. Ik kon helemaal niks en ergotherapie heeft mij enorm geholpen om alles weer te kunnen. Dat wilde ik toen zelf ook gaan doen, mensen weer beter helpen functioneren, van nul tot honderd.’
‘Mijn studiekeuze heeft een minder spectaculaire aanleiding,’ stelt Lorenza. ‘Ik vind het gewoon een mooi vak. Ik help graag mensen en ik houd ervan om samen oplossingen te zoeken.’
‘Ik heb eerder in het speciaal onderwijs gewerkt,’ vertelt Melike, ‘en ik vind het belangrijk dat alle plekken, alle activiteiten, ja alles eigenlijk, voor iedereen toegankelijk is. Iedereen moet de mogelijkheid krijgen om zich zo goed mogelijk te ontplooien en mee te doen. Ik wil die kansen en mogelijkheden vergroten. Ergotherapie helpt daarbij.’
