Sinds eergisteren vangen perMens en HVO-Querido in opdracht van de gemeente Haarlem Afghaanse evacués op. De opvang is op een schip, de Liberty Ann, dat in het Spaarne aan de Spaarndamseweg ter hoogte van de Floresstraat ligt afgemeerd.
Op 8 september zijn de eerste 25 mensen aangekomen. Het zijn mensen met een Nederlands paspoort die bijna allemaal eerder in ons land hebben gewoond en goed Nederlands spreken. Gisteren zijn er weer mensen bijgekomen. Er is plaats op het schip voor ongeveer 80 mensen. De opvang is in ieder geval voor de duur van een half jaar.
Samenwerken
De opvang is een samenwerking van perMens (voorheen Stichting Volksbond Streetcornerwork) en HVO-Querido. Carlos Lowijs is regiomanager bij perMens. Hij is bij dit project betrokken vanwege zijn ervaring bij de noodopvang van gezinnen in Amsterdam. Onder de evacués bevinden zich namelijk veel gezinnen.
‘Het moest allemaal in zeer korte tijd gebeuren,’ vertelt Carlos. ‘Toen we de vraag kregen, moesten we meteen aan de slag en hebben we de dingen praktisch opgepakt. Kennismaken, afspreken hoe we het gaan regelen en wie wat doet. Grofweg doet HVO-Querido de opvang en de dagbesteding en perMens de trajectbegeleiding. Het is mooi om te zien dat het in de praktijk werkt als je maar wil en goede afspraken maakt.’
Improviseren
Teammanager Jolanda Verkuyl van HVO-Querido is wel wat gewend als het op improviseren en noodvoorzieningen aankomt, maar zo extreem heeft zij het nog niet meegemaakt. ‘Dinsdagavond meerde de boot hier aan en woensdagochtend kwamen de eerste evacués. Wij wisten bijna niets. Hoe zien de hutten eruit? Is er een keuken? Wat zijn de faciliteiten? Is er linnen? Dat soort dingen.’
‘We wisten dat er gezinnen zouden komen, maar we wisten niks van de samenstelling,’ aldus Carlos. ‘Zijn het baby’s of achttienjarigen?’
Weer gevlucht
‘Bijna alle mensen die we hier nu opvangen hebben al eerder in Nederland gewoond. Toen de situatie in Afghanistan beter en stabieler leek, zijn ze teruggekeerd naar hun vaderland. De meesten rond 2015, 2016. Veel mensen zijn dus nu al voor de tweede keer hun land ontvlucht. Het zijn aardig open mensen, maar er zit wel het een en ander aan trauma,’ stelt Jolanda. ‘Toch zij het geen klassieke vluchtelingen. Hun papieren zijn in orde, ze hebben een Nederlands paspoort en perspectief op huisvesting.’
‘De meesten zijn dankbaar en blij dat ze veilig en wel uit Afghanistan zijn,’ aldus Carlos.
Steun
‘De Liberty Ann is een oude dame,’ zegt Jolanda. ‘De hutjes zijn klein, zeker voor gezinnen. Maar het is beter dan niks en het voordeel is dat het snel kon worden geregeld. De GGD komt nog met een voorstel over de maximale capaciteit.’
‘De eigenaars van het schip, twee dames, zijn heel relaxed en meegaand, daar kunnen we prettig mee samenwerken,’ aldus Carlos. ‘Er is ook veel support van de gemeente en het ministerie.’
‘De burgemeester van Haarlem is heel betrokken,’ vertelt Jolanda. ‘Hij was hier om de eerste evacués welkom te heten. Hij is later nog een keer terug gekomen en toen had hij voor alle mensen plantjes meegebracht.’
Buurt
‘Er is één mevrouw geweest die kwam vragen hoe lang het allemaal duurt, want de boot ligt in haar uitzicht,’ aldus Jolanda, ‘maar heel veel mensen komen aanbieden om te helpen, of brengen spullen en speelgoed langs. De meeste evacués hadden alleen een klein koffertje bij zich, meer niet.’
‘De eerste dagen krijgen we eten vanuit de Velserpoort. We moeten zien hoe we dat verder gaan doen, ook in overleg met de mensen zelf. Er is een keuken aan boord. Misschien zijn er een paar enthousiaste koks en kunnen we dat afwisselen met catering? We gaan het zien.’
Gescheiden
Aan dek komen we een wat gestreste Afghaanse meneer tegen. Hij vertelt dat hij jarenlang voor Nederland bij defensie in Afghanistan heeft gewerkt. Om zijn leven te redden moest hij daarom het land ontvluchten. Het lukte hem om met zijn gezin tijdens de laatste chaotische dagen uit Kabul te ontsnappen. Eenmaal op Nederlandse bodem werd hij van zijn vrouw en kinderen gescheiden omdat zij andere papieren hadden. ‘Ik maakte nog een grapje,’ vertelt de meneer. ‘Ik zei: zijn jullie Taliban ofzo? Ik wil gewoon met mijn vrouw wonen, wij zijn gelijk. Maar niks.’ Zijn vrouw en kinderen verblijven nu tijdelijk in een opvanglocatie elders in ons land. De hereniging van het gezin is aanstaande, maar de stress van deze meneer is begrijpelijk.
Burgemeester
Radio NH sprak aan de kade naast het schip met burgemeester Jos Wienen van Haarlem over deze opvang. Volgens de burgemeester is het plan hiervoor met de buurtbewoners besproken en zijn Haarlemmers eerder geneigd om te willen helpen, dan om te zeggen dat ze zoiets niet willen.
Luister hier naar dit vraaggesprek (het fragment begint op 43 minuten).
