Jaarlijks wordt er voor sekswerkers, hulpverleners, beleidsmakers en andere betrokkenen een landelijke dag georganiseerd over uitstapprogramma’s om het sekswerk te verlaten. Dit jaar vindt deze conferentie op 14 november in Amsterdam plaats en niet toevallig is ons ACS (Amsterdam Center for Sex Workers) een van de organisatoren van deze bijeenkomst.
Het ACS organiseert deze dag samen met SHOP, een kennis- en expertisecentrum over sekswerk en mensenhandel uit Den Haag, en het ministerie van Justitie en Veiligheid. Onder betrokkenen staat deze bijeenkomst bekend als de DUUP-dag en dat staat voor Decentralisatie Uitkering Uitstapprogramma’s Prostituees.
De bijeenkomst vindt plaats in de Corvershof van de Protestantse Diaconie aan de Nieuwe Herengracht.
Rechtvaardigheid
Bij wijze van inleiding vertelt Petra Bakker, teammanager van het Amsterdam Center for Sex Workers, nog eens dat uit de prostitutie stappen voor sexwerkers meestal meer voeten in de aarde heeft dan een gewone carrièreswitch. Mensen ondervinden daarbij vaak problemen omdat ze bijvoorbeeld een gat in hun cv hebben, moeten wennen aan een ander uitgavenpatroon of geen diploma’s hebben. Daarnaast hebben voormalige sekswerkers dikwijls te maken met het stigma dat in onze samenleving nog altijd op het beroep rust.
Petra verklapt behept te zijn met een enorm rechtvaardigheidsgevoel. Zij vindt dat sekswerkers de beste mogelijke ondersteuning verdienen en voelt zich bij ACS dan ook als een vis in het water.
Teammanager Petra Bakker spreekt het publiek toe tijdens eed bijeenkomst over uitstapprogramma’s voor sekswerkers
Uitstappen als mogelijkheid
Daarom biedt ook het ACS een uitstapprogramma met begeleiding naar ander werk, een woning en waar nodig de juiste zorg. Bakker vermeldt daarbij nadrukkelijk dat begeleiding bij het uitstappen slecht één van de mogelijkheden is bij het ACS. Men ondersteunt bijvoorbeeld ook mensen die juist willen starten. Daarnaast bestaat de grootste groep bij het ACS uit mensen die sekswerk doen en daarbij zo nu en dan maatschappelijke en medische zorg nodig hebben.
Deskundigen aan het woord
Het ACS heeft een specifieke vorm bedacht voor de ochtendsessie van de DUUP-dag, namelijk een panel met ervaren deskundigen. Volgens Petra Bakker moeten we veel meer met dan over sekswerkers praten. Dus geen hulpverleners of beleidsmakers in het panel, maar mensen uit het werkveld die weten waarover ze praten, sekswerkers die zijn uitgestapt. Wat zijn hun ervaringen daarmee? Waar liepen ze zoal tegenaan? Hoe hebben ze dat ervaren? En vooral, wat kan er beter worden geregeld?
Het panel wordt geleid door Lyle Muns, zelf ooit sekswerker en tegenwoordig pleitbezorger bij het Aidsfonds. Hij vraagt de deelnemers onder meer hoe ze in de seksindustrie terecht zijn gekomen en hoe lang ze daarin hebben gewerkt. Twee panelleden spreken Spaans, een tolk geeft hun antwoorden weer.
Klaar met sekswerk
De antwoorden lopen uiteraard sterk uiteen. Een van de deelnemers, een transpersoon, zag voor zichzelf in Nederland het sekswerk als ‘de enige deur die open stond.’
Onder de panelleden duurde de kortste carrière in de prostitutie twee maanden (‘ik kon er echt niet tegen, mentaal ben ik er niet sterk genoeg voor’), terwijl de meeste anderen vijf, tien tot vijftien jaar in het vak zaten. De meesten begonnen er op jonge leeftijd mee, vanaf hun achttiende, twintigste jaar.
Een van de deelnemers kon door de vele lockdowns niet langer achter het raam werken op de manier die ze zelf wilde.
Bij een ander speelde de liefde een rol. Haar man kreeg er steeds meer moeite mee dat zij sekswerk deed.
Publiek tijdens de zogeheten DUUP-dag
Keerpunt
De meeste panelleden hebben het stoppen met sekswerk ervaren als meer dan het aannemen van een andere baan. Veel mensen spreken van een turbulente tijd, een keerpunt in hun leven.
Een andere gedeelde ervaring is de aanzienlijke teruggang in inkomen. Iedereen is en financieel flink op achteruit gegaan en dat heeft zijn weerslag op bijvoorbeeld het wonen. Veel deelnemers huurden hiervoor in de vrije sector en kunnen dat nu niet meer betalen. Eén van hen woonde in een huis van de club waarvoor ze werkte en dat stopt ook als je stopt.
Ander werk
Over het uitstappen zegt een deelnemer dat ze nu graag haar levenservaring wil inzetten om andere mensen te helpen. Er is iemand die nu triagist is in een kliniek voor mondzorg, iemand anders werkt bij de Heineken Experience en verschillende mensen werken in de horeca (Dignita wordt een aantal keer genoemd) of zijn daar begonnen. En dan zij er ook mensen die als peercoach in het sociale domen werken (ImPower) en in de zorg (ACS).
Verrijking
Sommige mensen zijn eerst als vrijwilliger bij ACS begonnen, maar hebben inmiddels een dienstverband. ‘Maak het formeel,’ spoort Petra Bakker het publiek aan. Volgens haar zijn de lef en energie die ervaringsdeskundigen meebrengen een enorme verrijking voor de organisatie, het helpt bijvoorbeeld bij het omgaan met aannames en vooroordelen.
Grote organisaties zijn hier niet altijd op ingericht, denk aan eisen als taalbeheersing, diploma’s of een VOG, maar het loont volgens haar beslist de moeite soepel met deze regels om te gaan. ‘Kijk niet naar de onmogelijkheden,’ aldus Bakker. ‘Als het team het draagt, moet je het gewoon gaan doen.’
Meer
Over dat laatste merkt Lyle Muns op dat het hem opvalt dat er tegenwoordig bij ACS veel ervaringsdeskundigen actief zijn, veel meer dan in zijn tijd. Hij vraagt aan het publiek in de zaal welke organisaties nog meer voormalig sekswerkers in dienst hebben. Aarzelend gaan er hier en daar een paar vingers omhoog. Muns wil volgend jaar natuurlijk veel meer handen zien.
Vertrouwen
Vrijwel alle panelleden zijn blij met de ondersteuning die ze bij het uitstappen hebben gekregen van het ACS. Zij voelden zich hierdoor gesteund en gezien en waarderen het vertrouwen en geduld dat ze kregen. ‘Zij zagen mijn capaciteiten,’ zegt de een. ‘Doordat zij in mij geloofden, kon ik de obstakels overwinnen,’ zegt een ander. Het zelfvertrouwen van de meesten in aanzienlijk toegenomen. ‘Thanks for all the people who trusted me. I’m out!’
