‘Onze’ Hans van der Kolk is gecanoniseerd. Hij speelt een belangrijke rol in de beknopte geschiedenis van het beschermd wonen als pionier van de medezeggenschap van cliënten.
Er zijn al diverse canons voor verschillende onderdelen van ons werk. Denk aan de geestelijke gezondheidszorg, maatschappelijke opvang, reclassering, verslavingszorg, vrouwenopvang en de zorg voor de jeugd. Daar is nu de canon voor beschermd wonen bijgekomen.
In 25 vensters (artikelen) biedt de canon beschermd wonen een overzicht van belangrijke gebeurtenissen rond het ontstaan en de ontwikkeling van ambulante (woon)begeleiding en beschermende woonvormen in Nederland. Aan dit overzicht is meegewerkt door onze oud-collega Jan Jumelet.
Medezeggenschap cliënten
Een van de vensters gaat over de totstandkoming in 1996 van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen. Hierin is een glansrol weggelegd voor ‘onze’ Hans van der Kolk. Volgens de canon is Hans een pionier in de belangenbehartiging van cliënten in het begeleid en beschermd wonen. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van een ‘bevelshuishouding,’ waarin directie en begeleiding de dienst uitmaken, naar vormen van medezeggenschap waarin de stem van cliënten klinkt.
Hans van der Kolk in 1995
Actief
Maar dat Hans nu gecanoniseerd is, en alvast zijn voorlopige plek in de geschiedenis heeft gekregen, wil niet zeggen dat zijn rol in het heden is uitgespeeld. Want Hans maakt nog altijd actief deel uit van de Centrale Cliëntenraad van HVO-Querido. En hij is beslist van plan om daar nog een tijdje mee door te gaan.
Hans met zijn collega’s van de Centrale Cliëntenraad van HVO-Querido, oktober 2024
Het is alleen de vraag of HVO-Querido niet een maatje te klein is voor Hans. Hij heeft door de jaren heen een enorm netwerk opgebouwd en hij staat in contact met wethouders en staatsecretarissen. Dat doet hij ook al heel lang getuige de canon. Hij nodigde bijvoorbeeld (buiten medeweten van het bestuur) staatsecretaris Hans Simons uit bij de Queridostichting om diens plan-Simons te komen presenteren, dat een herziening van het zorgstelsel teweeg moest gaan brengen. In het tijdschrift Buitengewoon, het periodiek van de NVBW, de Nederlandse Vereniging van Beschermende Woonvormen, een voorloper van Valente, antwoordt staatsecretaris Terpstra op kritische vragen van Hans (zie hier).
Niet thuis
Hans van der Kolk ziet in de loop der tijd wel verbeteringen, maar is nog niet tevreden. ‘Het huidige systeem legt veel nadruk en verantwoordelijkheid bij individuele cliënten. Niet meer in tehuizen, maar voor iedereen kamer in een eengezinswoning of een geheel eigen ruimte. Iedereen kan veel meer zijn eigen gang gaan. […] Het systeem waarin zorg geboden wordt, beperkt nog steeds de mogelijkheden en capaciteiten die cliënten wel hebben. […] Wij wonen in een woning maar zijn er nog steeds niet echt thuis.’
In het venster deelt Hans de eer overigens met Tom de Meij, ooit medewerker van de LPR (Landelijke Patiënten Raden) en tegenwoordig lid van de Raad van Toezicht van de Pameijer Stichting.
De canon beschermd wonen is onderdeel van de Canon Sociaal Werk, een digitaal platform dat sinds 2007 informatie biedt over de geschiedenis van het brede sociaal domein.
Tijdens het Valente festival op 13 november wordt de canon beschermd wonen officieel gepresenteerd.
