De slaapzalen zitten in portocabins en de ontvangstruimte en eetzaal in tenten. Bij elkaar vormen ze de Winteropvang voor dak- en thuislozen, die sinds 1 december op een terrein aan de rand van Amsterdam West staat. ‘In korte tijd zoiets neerzetten, is best spannend.’
Een braakliggend terrein aan de rand van Amsterdam-West, vlakbij industriegebied Westpoort. Het is de locatie waar een groot deel van de dak- en thuisloze Amsterdammers deze winter wordt opgevangen. Dit gebeurt in witte portocabins met ervoor twee grote, witte tenten. ‘Geen riolering, geen stroom, geen water; er was hier helemaal niets,’ vertelt Jolanda Verkuyl, teammanager van de Winteropvang bij HVO-Querido. ‘Er is met man en macht gewerkt om deze opvang letterlijk uit de grond te stampen.’
Samenwerken
De Winteropvang wordt ook dit jaar weer door HVO-Querido en het Leger des Heils georganiseerd. Zij doen dit in opdracht van de gemeente Amsterdam. De portocabins en tenten in Amsterdam-West, waarin plek is voor 260 mensen, vormen de grootste opvanglocatie. Daarnaast is er nog een locatie met 75 bedden in het centrum van Amsterdam.
Vier maanden lang
Het gaat om een aaneengesloten opvang, waar dak- en thuisloze Amsterdammers vier maanden lang, van 1 december tot en met 1 april, ongeacht de kou kunnen verblijven. Het is een sobere avond- en nachtopvang waar mensen kunnen rekenen op een bed, douche, warme maaltijd en ontbijt. Overdag gaan de dak- en thuislozen de straat op.
Vorig jaar zat een groot deel van de Winteropvang in de voormalige gevangenis aan de Havenstraat in Amsterdam-Zuid. ‘Maar daar moesten we weg, omdat het pand een andere bestemming kreeg’, vertelt Verkuyl. ‘Vanaf juni hing ik al regelmatig bij de gemeente aan de lijn om te vragen of er al een nieuw pand was gevonden.’ Samen met haar collega van het Leger des Heils en alle andere betrokken partijen, bekeek Verkuyl verschillende locaties. ‘Maar het viel niet mee om iets te vinden waar iedereen zich in kon vinden.’
Hoe?
En toen opende Verkuyl half oktober haar mailbox. ‘Ik zag een mail van de gemeente met daarin een tekening met schetsen van portocabins.’ Lachend: ‘Ik dacht: wat is dit!?’ Ik belde mijn collega van het Leger des Heils en vroeg: ‘Heb jij die tekening ook gezien? Hoe gaan we dit doen?’’
Niet veel later zat Verkuyl met haar Leger des Heils-collega, en andere medewerkers van HVO-Querido en het Leger de Heils die bij de Winteropvang betrokken zijn, in een vergaderruimte van de gemeente in de Jodenbreestraat. Op tafel lag een groot wit vel papier met daarop de getekende portocabins. Verkuyl: ‘Die portocabins zijn geschikt als slaapzalen, maar er is veel meer nodig.’
Meedenken
Verkuyl en haar collega’s begonnen op het vel papier te tekenen. Verkuyl: ‘Daardoor zijn die twee grote witte tenten erbij gekomen.’ Ze schetsten waar de receptie zou komen, de visitatieruimtes, de inname van de tassen, de eetzaal. ‘We mochten ook meedenken over een handige indeling van de verschillende ruimtes. Dat is heel prettig en een voordeel ten opzichte van een bestaande locatie.’
Spannend
Half oktober wist Verkuyl hoe de opvang eruit zou zien en hoeveel mensen er gebruik van gingen maken. ‘Dan kun je vacatures uitzetten. Je neemt ook contact op voor vrijwilligers, voor de beveiliging. Je gooit er meteen een aantal bestellingen uit: bedden, matrassen, tafels, stoelen, linnengoed, etenswaren. Er komt veel bij kijken. In korte tijd zoiets neerzetten, is best spannend.’
Inmiddels draait de Winteropvang alweer bijna een maand. ‘Helemaal in het begin viel de stroom soms uit, maar dat is allemaal opgelost. Het loopt nu allemaal goed.’ Verkuyl lachend: ‘Maar het blijft natuurlijk wel een tent. We maken er ook grapjes over. ‘Waar ben jij? Ik ga weer naar het tentenkamp.’
Extra screening
Iedereen die van de Winteropvang gebruik wil maken, krijgt een eerste screening bij de GGD aan de Jan van Galenstraat. Mensen krijgen een voorwaardelijke toegang voor tien dagen en binnen die tien dagen vindt er een dieptescreening plaats. ‘Die tweede screening is dit jaar nieuw’, vertelt Jolanda Verkuyl. ‘Er wordt dan gekeken of mensen recht hebben op de Winteropvang en wat het perspectief is voor de toekomst. Het kan zo zijn dat mensen de Winteropvang na tien dagen moeten verlaten, omdat ze bijvoorbeeld geen binding met Amsterdam hebben of zelfredzaam zijn. Bij vrieskou treedt de winterkouderegeling in en laten we wel iedereen binnen.’
