Verhalen

  1. HVO-Querido
  2. >
  3. Verhalen
  4. >
  5. Gelijkwaardigheid als basis

Gelijkwaardigheid als basis

27 januari, 2025

Een dubbelportret van Lucia en Galith, respectievelijk bewoner en begeleider bij het ambulante Team Oost van HVO-Querido. Welke onderwerpen snijden ze aan in hun begeleidingsgesprekken? Wat leren ze van elkaar en hoe brengt dat ze verder?

Lucia Kooiman (1971) wordt geboren in Maastricht. Ze woont tot haar veertiende in Zuid-Limburg en dan verhuist het gezin naar Nijmegen. Haar vader is directeur van een papierfabriek en in materiële zin ontbreekt het haar aan niets. Toch is haar jeugd allesbehalve zorgeloos. Lucia groeit op in een sfeer van misbruik, mishandeling en angst.
‘Mijn vader wilde altijd en overal de baas zijn, dat kon hij goed,’ vertelt Lucia. ‘Daardoor is ons gezin uit elkaar gevallen. Uiteindelijk heb ik weer wat contact met mijn broer en zus gekregen, maar het blijft voorlopig bij een kaartje op verjaardagen. Hoewel ik dus ben opgegroeid in wat we nu een toxische omgeving noemen, heb ik desondanks zonder moeite mijn vwo gehaald. Het was denk ik een soort compenseren. Ik leefde heel teruggetrokken. School en leren gaven iets van zekerheid.

Mooi werk

Rond mijn achttiende, negentiende had ik mijn eerste opname in een psychiatrische kliniek. Daarna ben ik hbo verpleegkunde gaan doen, want die mensen hebben mooi werk, vond ik. Ik had de smaak te pakken en heb aansluitend gezondheidswetenschappen gedaan. Cum laude afgestudeerd en een tijdje bij de universiteit in Maastricht gewerkt, maar ik vond het saai, heel saai. Mijn hart lag bij de verpleegkunde. Toen ben ik naar Amsterdam verhuisd en ben ik als verpleegkundige gaan werken bij Cordaan.

Lucia en Galith

Lucia en Galith

Kunst

Als kind wilde ik al kunstenaar worden. Dingen maken met je hoofd en je handen. Het fascinerende van kunst is voor mij dat je er je fantasie en je gevoel ik kwijt kunt. Jezelf uitspreken vind ik moeilijker, al ben ik de laatste tijd wel meer gaan schrijven. Vooral de combinatie van afbeeldingen en tekst, in de vorm van gedichten, spreekt mij nu enorm aan.
Omdat mijn creativiteit dus ook ergens heen moest, ben ik op mijn 28e naar de kunstacademie gegaan, de Rietveld, richting autonoom, dat is zeg maar alles. In die tijd is bij mij de boel geëxplodeerd. Vooral ’s nachts leven, veel drank en drugs, echt helemaal van het padje.

Aardig

Toen ben ik via een gedwongen maatregel opgenomen in een KIB. Ken je dat niet? Dat staat voor Kliniek Intensieve Behandeling. Daarna bij Inforsa en vervolgens twee jaar in een herstelkliniek, daar leer je weer een beetje voor jezelf te zorgen. Een jaar of vijf geleden ben ik bij HVO-Querido terecht gekomen. Eerst bij Discus en nu dus bij Team Oost.
Daar wil ik nog wel iets over zeggen. Toen ik bij HVO-Querido kwam, rechtstreeks uit de psychiatrie, was mijn eerste reactie: goh, je hebt dus ook gewoon aardige hulpverleners. Dat voelde als een verademing.

Lucia thuis

Lucia thuis

Oost

Oost is geweldig. Ik heb op verschillende plekken in Amsterdam gewoond en dit is fantastisch. Ik wil graag in Amsterdam blijven. Hoe graag ik soms ook alleen ben, ik heb het liefst mensen om me heen, dat doet mij goed. Als mijn hoofd heel vol is, vind ik het soms een beetje druk, dan zou ik in een rustiger wijk willen wonen. Maar ik wil echt niet buiten gaan wonen, op het platteland. Ik hoef geen stil plekje, dan maar wat meer prikkels.

Werk

Ik werk bij Team Ed als ervaringsdeskundige. Daar geef ik bijvoorbeeld voorlichting over onbegrepen gedrag aan allerlei mensen, dat gaat van Buurtteams tot winkelmedewerkers. Eerder heb ik als ervaringsdeskundige bij Inforsa gewerkt. Verder ben ik net aangenomen, ook als ervaringsdeskundige, bij het Sinai Centrum.
Dan ben ik twee dagdelen per week actief bij Kunstkop en twee dagdelen bij De Opstap.
Verder doe ik aan yoga en badminton, want een beetje sporten en bewegen is goed voor me.
Mijn week is goed gevuld.’

Zij-instromer

‘Veel te goed,’ merkt Galith gekscherend op. Persoonlijk begeleider Galith Garmy (1969) werkt alweer drie jaar bij HVO-Querido. Zij is een zogeheten zij-instromer en komt uit de commerciële wereld waar ze eerder lange tijd werkte als consultant in de public relations. Galith werkt fulltime. Ze begeleidt dertien cliënten en maakt deel uit van het intaketeam.
‘Je komt op een punt dat je denkt: wat ga ik de laatste pakweg vijftien jaar van mijn carrière doen? Ik echt wilde iets anders en dat is gelukt,’ aldus Galith. ‘Nu voel ik me helemaal thuis als begeleider. Het is werk dat ertoe doet.

Verrijking

Als ik mijn leven vergelijk met dat van veel cliënten van ons, dan besef ik dat ik tot nu toe heel veel geluk heb gehad in het leven. Daar ben ik dankbaar voor. Er hoeven maar een paar dingen anders uit te pakken en je leven neemt een andere wending, dat zie ik nu in de praktijk. Het klinkt misschien gek, maar mijn kennismaking met mensen die het minder goed hebben getroffen in onze samenleving heeft mij veel gebracht. Het geeft andere perspectieven, het verrijkt je blik. Een steentje bijdragen. Ik haal veel voldoening uit mijn werk.
Het is heel mooi werk. Je loopt een tijdje mee met iemand, net zolang totdat ie mij niet meer nodig heeft.

Kunst van Lucia

Kunst van Lucia

Klik

Lucia ken ik nu al een paar jaar en vanaf de eerste, toevallige, kennismaking voelde ik dat wij klikten met elkaar. We zijn ongeveer van dezelfde leeftijd, we zitten een beetje in dezelfde levensfase.
Wat ik bijzonder leuk vind aan Lucia is dat gesprekken met haar altijd ergens over gaan. Het is nooit alleen maar small talk. Wij delen onze belangstelling voor kunst en cultuur. We kunnen bijvoorbeeld samen naar een museum gaan. Zo zijn we laatst samen naar de Portugese Synagoge geweest. Dan spreek je elkaar op een hele ontspannen, bijna terloopse manier.

Veerkracht

Ik ben altijd onder de indruk van Lucia’s enorme kennis, zeker op het gebied van kunst en cultuur. In onze relatie ervaar ik een groot gevoel van gelijkwaardigheid en dat is volgens mij de basis van ons werk. Misschien ben ik als zij-instromer wel niet de typische hulpverlener, ik weet het niet, maar ik ben niet bang om ook mijn kwetsbaarheid te tonen.
Ik bewonder ook Lucia’s veerkracht. Na moeilijke momenten pakt ze zichzelf telkens weer op en gaat ze door, ze is gewoon een hele sterke vrouw.’

Kunst van Lucia

Kunst van Lucia

Discussie

‘Wat ik ook leuk vind: we raden elkaar boeken en films aan,’ vertelt Lucia.
‘Zij is ontzettend belezen,’ aldus Galith.
‘We hoeven niet altijd hetzelfde mooi te vinden,’ zegt Lucia. ‘Laatst hadden we het bijvoorbeeld over de film Lee, over de fotograaf Lee Miller. Jij vond het een aanrader, maar ik miste daarin de diepgang.’
‘Dat maakt het juist interessant,’ zegt Galith. ‘Zo krijg je een gesprek, als je overal dezelfde mening over hebt, ben je snel uitgepraat.’

Lezen

‘Momenteel lees ik Het wordt ook steeds gekker van Lieke Hester,’ vertelt Lucia. ‘Dat is non-fictie, zij beschrijft op een hele grappige manier haar belevenissen als politieagent in Amsterdam. En ik lees ook Niet mijn lichaam, een roman van Hedwig Selles. Verder lees ik graag gedichten en ben ik een enorme fan van de serie Hoe overleef ik van Francine Oomen. Lezen is voor mij een sociale handeling: je maakt contact met de schrijver.’

Moeilijk

‘Ik vind het soms lastig als Lucia een periode heeft waarin het even wat minder goed met haar gaat,’ zegt Galith. ‘Dat doet wat met je als mens. Dan zie ik haar worstelen en dan voel ik me een beetje machteloos. Dan wil ik graag iets aardigs voor haar doen, dan wil ook dan iets voor haar kunnen betekenen.’
‘Dat komt denk ik omdat jij nog niet zo thuis bent in de psychiatrie,’ aldus Lucia. ‘Dan heb of zeg ik dingen waar jij niet een, twee, drie iets mee kunt. Als ervaren patiënt praat ik soms in raadsels en vakjargon.’

Normaal

Tekening van Lucia

Tekening van Lucia

‘Ik heb jou nodig om mij positieve dingen te laten zien, juist als ik alles zwartgallig en negatief zie,’ vervolgt Lucia. ‘Omdat wij gelijkwaardig met elkaar omgaan, krijg ik van jou het gevoel dat ik toch vaak een redelijk normaal mens ben.
Jij helpt mij ook vaak met dingen op de computer, want ik ben digitaal niet heel erg slim. Dan moet ik bijvoorbeeld op een link klikken en dan kom ik op een leeg scherm. Dan denk ik: bekijk het maar! Dus dan heb ik wat hulp nodig.’

‘Volgens mij ben jij supergoed bezig,’ stelt Galith. ‘Als ik vergelijk hoe je twee jaar geleden was en hoe je nu bent, dan heb je echt veel stappen gezet. Je kracht, je openheid, die zijn heel zichtbaar. Jij bepaalt de route en het tempo en wij, mijn collega Daniëlla Cella, die Lucia ook elke week ziet, en ik, lopen met je mee.’

Motiveren

‘Over de toekomst denk ik niet al te ver vooruit,’ aldus Lucia. ‘Ik zou nog wel eens voorlichting willen geven aan de politie over kwetsbare mensen en onbegrepen gedrag. Dat heb ik zelf meegemaakt. Dan roepen ze: politie! Opendoen of we trappen de deur in! Daar sta je dan te shaken aan de andere kant van die deur, helemaal van de wereld. Dat is geen staaltje motiverende gespreksvoering.
En ik wil ook graag een herstelgroep oprichten voor vrouwen en mannen met een misbruikverleden. Meer naar buiten treden, meer met anderen bezig zijn en iets voor andere mensen betekenen, dat wil ik.

Schrijven

Verder wil ik graag meer schrijven. Ik heb bijvoorbeeld een boek in mijn hoofd over seksueel misbruik, geschreven op de manier van Francine Oomen, zodat het heel toegankelijk is voor anderen. Wat er moet echt veel meer aandacht voor misbruik komen, zodat daders zich gaan schamen. De schaamte heeft bij mij lang geduurd, heel lang. Een paar jaar geleden had ik het niet gekund, maar nu kan ik daar open over zijn en dat gun ik anderen ook.
En dan wil ik ook nog kunst maken, heel veel kunst. Het is voor mij belangrijk om er niet in weg te zinken, maar om de dingen in balans te houden.’

Verder lezen
We spraken Lucia Kooiman eerder naar aanleiding van haar deelname in 2019 aan een kunstmanifestatie in het Beautiful Distress House in Amsterdam. Zij richtte daar een installatie in die veel weg heeft van een separeerruimte in een GGZ-kliniek.
Kijk hier voor dat verhaal.

Deel dit verhaal:

Lucia en Galith

Meer lezen?

Bekijk dan al onze verhalen.