Verhalen

Als een heel zorgteam als jou verkleed naar het personeelsfeest gaat, dan ben je een grote meneer. Dan dwing je blijkbaar waardering en bewondering af, dan maak je indruk. Het overkwam Andreas Smith, ooit klant van HVO-Querido en inmiddels een gerespecteerd collega van ons Team Nieuw-West.

‘Ik voel me 45,’ zegt Andreas Smith (1965) lachend. ‘Dat komt omdat er hier bij de Johan Huizingalaan altijd een goeie sfeer is, met fijne collega’s.’
Wie Andreas hoort praten, denkt: Duitsland, maar hij is geboren in Engeland, in Scarborough, in Yorkshire. ‘Van het liedje, bekend van Simon & Garfunkel,’ aldus Andreas. ‘Scarborough, een klein kunstplaatsje. Ik heb er maar drie jaar gewoond, maar ik heb er wel een levenslange fascinatie voor de kust en de zee aan overgehouden. Als kind wilde ik altijd vuurtorenwachter worden, dat lijkt me trouwens nog steeds fantastisch. Ik ga altijd graag naar zee, naar Zandvoort bijvoorbeeld. Niet om op het strand te liggen, maar om langs de kust en door de duinen te lopen.’

Kiezen

‘Mijn vader was Engels en mijn moeder Duits, vertelt Andreas. ‘Ze hebben elkaar in Duitsland ontmoet, kort na de oorlog. Mijn vader was er gelegerd als Brits militair. Hij betrapte mijn moeder toen ze steenkolen aan het stelen was voor de kachel. Die waren toen schaars. Mijn vader zei: je kunt kiezen, of je gaat het gevang in of je gaat met mij dansen.’

Vroeg zelfstandig

‘Mijn vader was bij de SAS, dat zijn echte bad asses, hij heeft over de hele wereld gevochten. Egypte, Italië, Europa, Maleisië,’ aldus Andreas. ‘Toen ik drie was werd hij weer in Duitsland gestationeerd en woonden wij in Hamburg. Mijn ouders zijn gescheiden toen ik een jaar of tien was. Mijn vader was altijd op de basis, dus vanaf een jaar of twaalf moest ik voor mezelf zorgen. Ik begon al vrij vroeg met drinken en op mijn zestiende was ik alcoholist.
Toen ik achttien was ging mijn broer trouwen in Amsterdam. Samen met mijn vader ging ik daar naartoe en ik ben gebleven.’

Verslaafd

‘Toen raakte ik langzamerhand een beetje van het gebaande pad af,’ aldus Andreas. ‘Ik ging gokken, wiet roken en, weer wat later, cocaïne snuiven. In feite gebruikte ik alles, ook pillen, paddo’s, lsd. Op mijn 25e werd ik mede-eigenaar van een coffeeshop in de Jordaan. Na een tijdje kreeg ik een verhouding met de vrouw van mijn compagnon, dat deed de zaak geen goed. Ik ging een beetje crack roken en beetje heroïne erbij gebruiken om rustig te worden. Toen was ik echt verslaafd en dat ben ik 28 jaar lang geweest.’

Nachtopvang

‘Tijdens mijn verslaafde periode heb ik nooit vastgezeten, ik was altijd rustig. Ik woonde in Zuidoost en rond 1994 kwam ik op straat terecht. ’s Nachts sliep ik op station Bijlmer. Er kwam een vent langs en die vroeg: wat doe jij hier? Hij was portier bij de nachtopvang van HVO aan de Flierbosdreef, dat was toen allemaal heel simpel, een soort noodgebouw van containers. In die tijd moest je betalen voor de nachtopvang, niet veel, 2 gulden 75 of zoiets, en die portier heeft voor mij de eerste weken betaald, dat zal ik nooit vergeten. Hij vond mij een goede gozer.’

Een woning

Andreas: ‘Daarna kwam ik bij Fleerde, dat was begeleid wonen in Zuidoost. Dat vond ik echt slecht. Met drie mensen op een woning. Weinig tot geen begeleiding, nauwelijks controle, er werd veel gedeald. Een rotzooitje, absoluut geen veilige plek.
Veertien jaar geleden kreeg ik ineens out of the blue een woning in Amsterdam Nieuw-West. Ik weet nog dat mijn broer, hij is helaas in 2017 overleden, druk achter de rug van de mevrouw van de woningbouw stond te gebaren en te dreigen dat ie mij voor mijn kop zou slaan als ik het niet deed. Dus ik zei: oké, ik neem hem.’

Gestopt

‘Met drank en drugs ben ik van de ene op de andere dag gestopt. Op een gegeven moment was ik er echt klaar mee en ik was gemotiveerd, ik ging er 100% voor. Toen ben ik gestopt met crack en omdat ik ook wilde stoppen met heroïne ging ik naar de GGD. Zij zeiden dat ik beter in de vrije verstrekking kon gaan, maar dat wilde ik niet. Eerst kreeg ik 180 milligram methadon, nu nog 5 milligram. Ik heb het zelf afgebouwd, ik heb alles zelf gedaan.
Alleen op een feestje drink ik nog wel eens een drankje, dat is nu ook alweer een paar maanden geleden.’

Vrijwilliger

‘Later werd ik begeleid door Discus en daarna door Ambulant team psychosociaal. Op een gegeven moment zei Martin Kok [voormalig teammanager, red.] tegen mij: Andreas, jij gaat morgen bij de Johan Huizingalaan beginnen als vrijwilliger. Hij tikte daarbij een beetje driftig op de tafel, het was echt menens. Dat was een hele goede raad, want dat heb ik ruim vijfenhalf jaar gedaan.’

Klaar

‘Maar op een gegeven moment was ik er wel klaar mee om altijd maar voor niks te werken. Toen kwam Douwe [Douwe van Riet, bestuurder HVO-Querido, 2019-2024, red.] langs bij de Johan Huizingalaan voor een vergadering. Wij maakten altijd een praatje. Hij vroeg hoe het ging en ik deed een lange pfffft en vertelde wat er aan de hand was, dat ik nu wel eens een vaste baan wilde. Toen heef hij ervoor gezorgd dat ik werd aangenomen. Eerst twee keer een half jaar, toen een jaar en sinds afgelopen november voor vast.’

Ontwikkelen

‘Het werk bevalt me, ik wil me verder ontwikkelen, een opleiding doen. Ik wil niet altijd alleen maar op de receptie werken. Misschien iets als ondersteunend begeleider of misschien moet ik meer werk gaan maken van mijn eigen ervaring en een opleiding tot ervaringsdeskundige volgen bij Howie the Harp. Andere mensen bijstaan of ze iets leren, dat is echt iets voor mij.
Nu doe ik dat ook al een beetje. Als een van de begeleiders bijvoorbeeld een klant heeft waar een klein klusje moet gebeuren, dan ga ik daarheen en doe dat. Maar dat doe ik er nu bij. In de toekomst wil ik in mijn werk iets met cliënten doen. Niet erbij, maar officieel.’

Vrijgevig

‘Mensen vragen mij dingen. Op de een of andere manier trek ik dat aan. Ik help graag. Dat zit in mij, dat had ik als kind al. Mijn speelgoed gaf ik weg aan vriendjes die arm waren en niks hadden. Dan riepen die ouders mijn vader erbij: weet u wel dat hij alles weggeeft. Mijn vader werd daar niet warm of koud van, die zei: hij moet zelf weten wat hij met zijn spullen doet.
Collega’s zijn blij met mij. Ik zou eigenlijk iets meer aan mezelf moeten denken, ik zet mezelf meestal op het tweede plan. Eerst anderen, dan ik. Ik ben daar oké mee. Het maakt mij gelukkig als ik andere mensen gelukkig kan maken.’

‘Behalve het werk achter de receptie vind ik het leuk om voor de collega’s wat sfeer en vrolijkheid te brengen. Het zijn allemaal prachtige mensen die hier werken, allemaal leuke collega’s. Je kunt ze alles vragen, ze zeggen nooit nee.’

Nieuw

‘Ruim een jaar geleden heb ik een nieuwbouwwoning gekregen van de woningbouw. Daar ben ik heel blij mee. Nu heb ik alles nieuw. Vloerverwarming, luchtverversing en een prachtige keuken, zodat ik lekker eten kan maken,’ zegt Andreas, terwijl hij tevreden over zijn buik wrijft.

‘Duitsland trekt me niet, maar misschien ga ik volgend jaar wel naar Scarborough. Daar heb ik een grote familie. Mijn opa was Engels en mijn oma kwam uit Sicilië, volgens mij heb ik daar alles bij elkaar wel honderd neefjes en nichtjes. De natuur aan de kust is heel mooi. Hoe hoger je komt hoe mooier het wordt.
Ik heb nog steeds een Brits paspoort, ook al betaal ik hier al 42 jaar belasting. Weet je wat een Nederlands paspoort mij kost? 998 euro, schandalig.’

Aandacht

‘Een goede hulpverlener is volgens mij iemand die echt naar de mensen luistert,’ stelt Andreas. ‘Iemand die meer doet dan alleen de dingen die moeten. Als ik zie hoeveel energie de begeleiders van de jongerenteams bijvoorbeeld in hun cliënten stoppen, daar heb ik bewondering voor, echt petje af. In die zin zou het werk ook wel wat voor mij zijn, want aandacht geven is een van mijn betere eigenschappen.’

In 2022 verkleedt Team Nieuw-West zich als Andreas voor het personeelsfeest van HVO-Querido en wint daarmee de eerste prijs. ‘Het begon als een grap,’ vertelt Andreas. ‘Als winnaar help je het volgende feest organiseren. Dat is leuk, maar wel een hoop werk.’

Leila

‘Laatst zag ik bij een collega opeens een foto van Leila. Zij bleek overleden te zijn. Daar schrok ik van, want Leila was ooit mijn eerste serieuze relatie in Nederland. Een mooie vrouw. Ze was altijd met honden in de weer, ze had toen een dobermann. We hebben elkaar ontmoet in een buurthuis in de Spaarndammerstraat. Leila was geen scharrel, we zijn wel iets van anderhalf jaar samen geweest. Dat was rond 1985. En dan staat haar foto plotseling op tafel bij de Johan Huizingalaan. Ik wist niet eens dat ze in zorg was. Dat is toch bizar? Dan is het ineens een kleine wereld.’

Droom

‘In mijn ideale wereld, waarin geld geen rol speelt, zou ik eerst een paar weken op een eiland met elke dag 26 graden vertoeven. Na een tijdje zou ik het missen om mensen te kunnen helpen. Dus dan zou ik een oude cottage kopen in Engeland met een ezeltje, een koe, een geit en wat kippen en ganzen. Lekker rustig. Daar zou ik dan een soort zorgboerderij van maken, bijvoorbeeld voor mensen met Down.’

Gelukkig

‘Als ik terugkijk op mijn verslaafde periode dan voelt het achteraf soms alsof ik veel jaren heb weggegooid,’ mijmert Andreas. Hij knipt met zijn vingers. ‘Opeens ben je zomaar dertig jaar verder. Als ik in Duitsland was gebleven of naar Engeland was gegaan, had ik nu misschien wel een relatie en een gezin gehad en een mooie auto. Je weet het niet.
Er is een vrouw die ik heel leuk vind, zij werkt ook bij HVO-Querido. Ze heeft gevoel voor humor en als ik haar zie, voel ik me gelukkig. Maar ik noem geen namen. Wie weet…’