In Haarlem lopen medewerkers van de Wilhelminastraat van HVO-Querido rondes in de buurt van de locatie om overlast op straat tegen te gaan. Zij kennen de mensen die de hinder veroorzaken en spreken ze persoonlijk aan op hun gedrag.
Er is de laatste weken veel te doen over overlast op het Hortusplein in Haarlem. Sommigen willen het bankje op dat plein waar dak- en thuislozen regelmatig zitten laten verwijderen. Anderen zijn daar op principiële gronden juist tegen. Handhaving en hulpverlening doen al veel om de overlast te beperken, volgens de Haarlemse burgemeester Jos Wienen bij NH Nieuws.
Rondes
‘Tijdens ons laatste overleg met omwonenden hoorde ik veel klachten,’ vertelt Cor Besselink, zorgcoördinator van de Wilhelminastraat. ‘Het ging een hele periode vrij goed en nu dus wat minder. Hoe dat komt? Door de stijging van het aantal daklozen en toenemende complexiteit van de doelgroep, denk ik. Sinds corona draaien wij structureel overcapaciteit.
Wij willen graag goede buren zijn voor iedereen. Daarom vonden wij dat we iets concreets moesten doen. Wij zagen een ingang om als hulpverleners de staat op te gaan. Zo zijn we op het idee gekomen om zelf rondes in de buurt te gaan lopen. Dit vanuit de bestaande bezetting en iedereen in het team doet mee.
Cor Besselink en Sheldon White op het Hortusplein in Haarlem
Elke dag 7 of 8 keer
We lopen naar het Hortusplein hier tegenover en door een paar straten in de buurt. In de ochtend en de middag gaan we vier keer en ’s avonds nog drie tot vier keer. Elke dag, altijd met z’n tweeën en altijd met ons HVO-Querido vestje aan. Op straat praten we niet alleen met mensen van onze doelgroep, maar juist ook met winkeliers, horecaondernemers en buurtbewoners om te horen hoe het gaat.
We doen dit als HVO-Querido niet alleen. Hier vlakbij zit Huis en Haard van het Leger des Heils en wij hebben hen gevraagd om mee te doen. Zij lopen nu ook regelmatig met ons mee.
In gesprek
Wij maken onze rondes als hulpverleners, dus niet als handhaver. Wij kennen de meeste mensen die we op straat tegenkomen en we gaan altijd met ze in gesprek. De persoonlijke benadering. Waarom zit je hier? Wat is er aan de hand? Wat heb je nodig? We leggen uit hoe de buurt naar ons en naar hen kijkt als ze voor overlast zorgen. Een moeder hier uit de buurt vertelde laatst dat ze het heel naar vindt om met haar kind tussen haveloze mensen te moeten lopen. Dat begrijp ik.
Als je uitlegt dat mensen soms bang voor ze zijn, dan komt dat bij de meesten best wel binnen. Straks willen ze ons hier niet meer. Dat wil niemand, maar klanten beseffen dat niet altijd even goed, ze zijn zich niet bewust van hun eigen gedrag.
Persoonlijke benadering
Onze open en persoonlijke benadering maakt denk ik het verschil. Wij gaan naast de cliënt staan om het samen op te lossen. Dat is een andere insteek dan beveiligers of handhavers. Het gaat om bejegening. Met een uniform sta je bij mensen van onze doelgroep vaak al een paar punten achter. Daar hebben ze meestal niet zulke goede ervaringen mee.
We proberen dakloze mensen die op het Hortusplein zitten altijd te bewegen om ergens anders heen te gaan. Als ze zo nodig een biertje moeten drinken, dan liever bij ons voor de deur.
Overigens zou er wel een plek in de stad moeten zijn waar daklozen wél in de buitenlucht een beetje kunnen rondhangen. Dat zou de overlast elders terugdringen. Wij maken ons momenteel sterk voor zo’n plek.
Effect
Onze rondes hadden meteen een gunstig effect. Niet dat de overlast nu weg is, maar het is wel minder geworden. De gemeente Haarlem is er in ieder geval tevreden over. Zij hebben gevraagd of we ook parkeergarage Raaks hier tegenover mee willen nemen op onze rondes, dus dat doen we nu ook. Ik hoop dat er in Haarlem uiteindelijk ook een Mobiel team komt, zoals we in Amsterdam hebben. Dan kun je het gedrag van mensen op straat structureel aanpakken.
Alcohol
De doelgroep die voor overlast zorgt is divers. We zien drugsverslaafden, zoals GHB gebruikers. Dat ís ook een probleem, mensen die dat gebruiken blijven vaak op straat om daarmee door te kunnen gaan. Toch gaat het bij de huidige onrust voornamelijk om alcohol. Daklozen gaan niet op een terras zitten voor een biertje van vierenhalve euro. Ze halen het voor 80 cent bij de supermarkt. Ze beginnen ’s ochtends vroeg en drinken vaak zwaar bier.
Makkelijk wijzen
Een biertje drinken is niet het probleem, het gaat vaak gepaard met ongewenst gedrag. Mensen gaan ruziën, lawaai maken, bedelen, andere mensen lastig vallen, in het portiek plassen, noem maar op.
Men wijst bij overlast heel makkelijk naar onze doelgroep, maar op het Hortusplein hangen bijvoorbeeld ook luidruchtige groepen jongeren rond. Die vertonen pestgedrag naar onze cliënten of vragen hen of ze sigaretten, drank of drugs voor ze willen kopen, vanwege de leeftijdsbeperking. Dat soort verbroedering is niet wenselijk.’
Regelen
‘Op straat leer je cliënten op een andere manier kennen,’ vult begeleider Sheldon White aan. ‘Dat maakt het werk boeiend. Mensen gedragen zich binnen anders dan buiten. Op onze rondes zien we mensen in hun straatgedrag. Zo leer je ze beter kennen en kun je ze uiteindelijk beter helpen. Heel soms komen we op straat iemand tegen die we nog niet kennen. Met zo iemand gaan we natuurlijk ook in gesprek. Hé, misschien kunnen we iets voor je regelen.’
